ဒစ်ဂျစ်တယ် စီးပွားရေးအကြောင်း သိကောင်းစရာ အမေး / အဖြေ အစီအစဉ်

ထက်လျှံ

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင်ပြောင်းမှုတွင် အဓိကအရေးပါသည့် အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင် နေသည့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေပေးချေမှုစနစ် အသုံးပြုပြီး ဝန်ဆောင်မှုများ မြန်ဆန်လာအောင် ဆောင် ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ဗဟုသုတမျှဝေပေးမည့် ဒစ်ဂျစ်တယ် စီးပွားရေးအကြောင်း သိကောင်းစရာ အမေး / အဖြေ အစီအစဉ်ကို မြန်မာ့အသံနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားမှ ဒီဇင်ဘာ ၂ ရက် ညနေ ၆ နာရီခွဲတွင် ထုတ်လွှင့်ပြသခဲ့ရာ ပြည်သူများသိရှိနိုင်ရန်အတွက် ပြန်လည်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

အစီအစဉ်မှူး။    ။    ဒီကနေ့မှာ မြန်မာနိုင်ငံ စီးပွားရေးကို နည်းပညာနဲ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုကို အခြေခံပြီး ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း မြင့်မားစေရန်နဲ့ နည်းပညာကို အခြေခံပြီး ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်ရာတွင် ပိုမိုမြန်ဆန်နိုင်ရန်အတွက် ဒစ်ဂျစ်တယ် နည်းပညာကို အသုံးပြုပြီး ငွေပေးချေမှု များနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဗဟုသုတတွေကို မျှဝေပေးသွားမယ့် ဒစ်ဂျစ်တယ် စီးပွားရေးအကြောင်း သိကောင်းစရာ အစီအစဉ်ကနေ ကြိုဆိုပါတယ်။

ဒီအစီအစဉ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ ကွန်ပျူတာအသင်းချုပ် ဒုတိယဥက္ကဌ ဦးရဲရင့်ဝင်းနဲ့ Myanmar Payment Union (MPU) အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ဦးဇော်လင်းထွဋ် တို့က ပါဝင်ဆွေးနွေးကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ပထမဦးဆုံး မေးခွန်းအနေနဲ့ အခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ် အသွင်ကူးပြောင်းမှုမှာ ဒစ်ဂျစ်တယ်စနစ်ရဲ့ ငွေပေးချေမှု အခန်းကဏ္ဍဟာ ဘယ်လိုနေရာတွေမှာ အသုံးပြုဖို့ လိုအပ်ပြီး၊ အကျိုးကျေးဇူးတွေက ဘာတွေဖြစ်လာမလဲဆိုတာ ဦးရဲရင့်ဝင်းက သုံးသပ်ပြောကြားပေးပါဦး။

ဦးရဲရင့်ဝင်း။        ။    ပထမဦးဆုံးအနေနဲ့က ကုန်ပစ္စည်းလဲလှယ်မှုပါ။ ဟိုးအရင်တုန်းက တစ်ဦး အလိုရှိတဲ့ ပစ္စည်းကို အခြားတစ်ဦးနဲ့ လဲလှယ်တဲ့နေရာမှာ ကုန်ပစ္စည်းခြင်း တိုက်ရိုက်လဲ လှယ်ရာကနေ ကြားခံတစ်ခုခုကိုထားပြီး သွယ်ဝိုက်လဲလှယ်ရင် ပိုမိုထိရောက်တဲ့အတွက်ကြောင့် သွယ်ဝိုက်ပြီး လဲလှယ်လာခဲ့တာပါ။ အခုကျွန်တော်တို့ သုံးစွဲနေတဲ့ စက္ကူငွေကြေးအဖြစ်ကို တွင်တွင် ကျယ်ကျယ် သုံးနေတာဟာ ယနေ့တိုင် ဖြစ်ပါတယ်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ စက္ကူငွေကြေးကို ကြားခံအဖြစ်နဲ့ သုံးစွဲတဲ့နေရာမှာ ဒီငွေကြေးဟာ အနီးအနား ပေးချေမှုဖြစ်တဲ့ စားသုံးသူနဲ့ ဝယ်ယူသူရဲ့ကြားထဲ နီးနီးနားနားနဲ့ ပဏာမ သိပ်မကြီးတဲ့ ပေးချေမှုတွေမှာ အဆင်ပြေပေမယ့်၊ အခုခေတ် လိုအပ်ချက်အရဆိုရင် အကန့်အသတ် ဖြစ် လာတယ်။ တစ်နေရာက တစ်နေရာကိုပေးပို့ဖို့ အချိန်ကြာမြင့်တာ၊ ကြီးမားတဲ့ပမာဏကို ပေးချေဖို့ မှာ ခက်ခဲတာ၊ ကိုင်တွယ်ထိန်းသိမ်းရာမှာ ဝန်ထုတ်ဝန်ပိုးတွေ ဖြစ်လာတာ ကုန်ကျစရိတ် မြင့်မား တာ စတာတွေ ရှိလာတယ်။ အထူးသဖြင့် ကိုဗစ်ကာလမှာဆိုရင် ကိုင်တွယ်ကနေပြီး ရောဂါကူး စက်နိုင်တဲ့ အခြေ အနေမျိုးတွေ အန္တရာယ်ရှိနေပါတယ်။

ဒီလိုကန့်သတ်ချက်တွေကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့အတွက် ဒစ်ဂျစ်တယ် Payment ကို တွင်တွင် ကျယ်ကျယ်သုံးပြီး ငွေကြေးအသုံးချမှုကို လျော့ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒစ်ဂျစ်တယ် Payment ဆိုတာသည် ပေးစရာရှိတဲ့သူက ရစရာရှိတဲ့သူကို အွန်လိုင်းကနေတစ်ဆင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ပုံစံနဲ့ ပို့လိုက် တဲ့ဟာမျိုးကို ဒစ်ဂျစ်တယ် Payment လို့ ပြောတာပါ။

ဒီလုပ်ငန်း လုပ်ဆောင်ချက်တိုင်းမှာ ငွေပေးချေမှုဆိုတာ အမြဲတမ်း ပါဝင်ပါတယ်။ လုပ်ငန်း လုပ်ဆောင်ချက်တွေသာမက လူမှုရေးအရ ငွေပေးတာ၊ တာဝန်အရ ငွေပေးချေတာတွေကို ဆောင် ရွက်ရပါတယ်။ ဘယ်လိုလုပ်ငန်းမဆို ငွေပေးချေမှုတွေ ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့အတွက် ငွေပေးချေမှု မချောမွေ့ရင် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုတွေ မဖြစ်မြောက်တာတွေ၊ နှေးကွေးတာတွေ၊ စရိတ်ကြီးမား တာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ငွေကြေးပေးဆောင်မှုသည် စွမ်းဆောင်ရည်ပြည့်ဝဖို့ လို တယ် ဆိုတာကို ပြောလို့ရပါတယ်။

ယခုအခါမှာ ကိုဗစ် - ၁၉ ကပ်ရောဂါဘေးကြောင့် လူတွေထိတွေ့မှု နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် နည်းပညာကိုအသုံးပြုပြီး လုပ်ဆောင်လာကြသလို Next New Normal အတွက် စဉ်းစားကြတဲ့အခါ အိုင်စီတီမှာ ပြိုင်ဆိုင်နိုင်မှုတွေ မြင့်မားမယ်ဆိုတာ ခံယူလာကြပြီး  ဒီဂျစ်တယ်ပြောင်း လုပ်လာကြပါ တယ်။ လုပ်ငန်းတွေ ဒီဂျစ်တယ်အသွင်ပြောင်းဖို့ဆိုရင် ထိရောက်တဲ့ ဒီဂျစ်တယ်ငွေပေးချေမှုစနစ် ရှိ ရမှာပါ။ ဒီဂျစ်တယ် အသွင်ပြောင်းရေးအတွက် ဒီဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှု ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေး အဓိက အရေးအကြီးဆုံး လိုအပ်ချက် တစ်ခုလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ 

ငွေပေးချေမှု လိုအပ်ချက်တွေကိုကြည့်ရင် (လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဉီးချင်း) ပြည်သူအချင်းချင်းကြား ငွေပေးချေမှုတွေ၊ စီပွားရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ (လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်း) ပြည်သူတို့အကြား ငွေပေးချေမှု တွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အကြားပေးချေမှုတွေ၊ အစိုးရလုပ်ငန်းတွေ အကြားပေးချေမှုတွေ၊ လူ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဉီးချင်းကြား၊ အစိုးရနဲ့ (လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဉီးချင်း) ပြည်သူအကြား ပေးချေမှုတွေ၊ အစိုးရနဲ့ စီပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အကြားပေးချေမှုတွေ စသည်ဖြင့် တွေ့နိုင်ပါတယ်။ လူပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ကြားဆိုရင် မြို့ကြီးပြကြီးမှာ လာပြီး အလုပ်လုပ်နေတဲ့သူက နယ်မှာရှိတဲ့ မိဘဆီကို ငွေပြန် လွှဲပို့တဲ့ ကိစ္စမျိုးတွေတို့၊ အခြားတစ်နိုင်ငံကနေပြီး ပြည်တွင်းကို ငွေပြန်လွှဲပို့တဲ့ ကိစ္စမျိုးတွေသည် တစ်ဦးချင်း ကြားမှာ ရှိတာတွေပါ။

နောက် ပိုင်ဆိုင်မှုပစ္စည်းတွေကို လွှဲပြောင်းပေးတာပါ။ အခုကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှာ အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စတစ်ခုက Sharing Economy ပါ။ တစ်ယောက်ရဲ့ လိုတဲ့ ပစ္စည်း၊ ပိုတဲ့ပစ္စည်းကို Share လုပ်ပြီးသုံးတဲ့အခါမှာ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ငွေပေးချေမှုတွေက များ လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေ များလာမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ပေးချေမှုတွေကို ပြန်ကြည့်တဲ့အခါမှာလည်း သူက အဝေးက နေ ငွေပေးချေမှုတွေ လုပ်လာတဲ့အချိန်မှာ ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှုလုပ်မှသာလျှင် ပိုမိုပြီး ထိရောက် တဲ့ အခြေအနေမျိုးလို့ ကျွန်တော်တို့ ပြောလို့ရပါတယ်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဟိုးအရင်တုန်းက ICT ကို ပံ့ပိုးပေးတဲ့ အလုပ် တွေပဲ သုံးပေမယ့်၊ အခုအချိန်မှာ လုပ်ငန်းရဲ့ ပင်မအလုပ်အဖြစ် Core Business လုပ်ငန်းတွေမှာ ICT ကို သုံးလာကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းတွေက စာသင်တဲ့အလုပ်ကို အွန်လိုင်းက သင်လာကြတယ်။ ဆိုင် တွေက ရောင်းတဲ့အလုပ်ကို အွန်လိုင်းက လုပ်လာကြတယ်။ ဒီအလုပ်တွေ အွန်လိုင်းပေါ်ကို ရောက် လာပြီဆိုရင် နယ်မြေအပိုင်းအခြားမရှိ ဝန်ဆောင်မှုတွေ၊ ဆောင်ရွက်မှုတွေ ပေးဖို့လိုပါတယ်။

တစ်နည်းအားဖြင့် ပြောမယ်ဆိုရင် နယ်တစ်နယ်မှာ ဖွင့်တဲ့စာသင်ကျောင်းဟာ ဒီနယ်မှာဘဲ သင်မှာမဟုတ်တော့ဘူး၊ ရန်ကုန်က ကျောင်းသား သို့မဟုတ် တခြားနိုင်ငံက ကျောင်းသားအထိ သွားရောက် သင်ကြားပေးလို့ရပါတယ်။ ဒီလိုတွေ ဖြစ်လာတဲ့ အချိန်မျိုးဆိုရင် အွန်လိုင်းကနေ ဝန်ဆောင်မှုတွေ ပေးလာပြီဆိုရင် ဒီဆောင်ရွက်မှုတွေအတွက် ငွေပေးချေမှုသည် ထိရောက်တဲ့ ငွေပေးချေမှုမျိုး ဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဒီဂျစ်တယ် ပေးချေမှုတွေ ပိုမိုလိုအပ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်ကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ Supply Chain တွေ ပြောင်းလာပြီး လုပ်ငန်းလုပ် ဆောင်ပုံတွေပါ ပြောင်းလဲတဲ့အတွက် တခြားဖက်ကနေ ပြန်ကြည့်ရင် အစိုးရနဲ့ ပြည်သူတွေ ကြားမှာလည်း ငွေပေးချေမှုတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ အစိုးရတွေက သူ့ရဲ့ဝန်ထမ်းတွေကို လခပေး တာ၊ အစိုးရပင်စင်စားတွေကို ပင်စင်ထုတ်ပေးတာ၊ လူမှုဖူလုံရေး ထောက်ပံ့ငွေပေးတာနဲ့ ဒီလိုပေး တာတွေကို လုပ်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လစာထုတ်ဖို့ရာအတွက် လစာ ဘယ်လောက်ကျမလဲဆိုတာ တွက်ချက် ရပါတယ်။ ဘဏ်ကိုသွားထုတ်ဖို့ အချိန်တွေ၊ ဘဏ်ကနေ ငွေပြန်သယ်လာမယ့် အချိန် တွေ၊ ပြီးရင် ပြန်ဝေပေးရမယ့် အချိန်တွေ၊ လခလာယူရမယ့် လူတွေရဲ့ အချိန်တွေ ပြန်ကြည့်မယ် ဆိုရင် ဒီလိုလခ ပေးဖို့ရာ တစ်ခုထဲကို ကျွန်တော်တို့ အများကြီးကို လုပ်ဆောင်နေရတာပါ။

အခုလို အခြေအနေမျိုးမှာ ဒစ်ဂျစ်တယ် Payment နဲ့သာ ငွေပေးမယ်ဆိုရင် ပိုမိုပြီး လျင်မြန် မယ်၊ ကုန်ကျစရိတ်လည်း သက်သာမယ်၊ လုံခြုံစိတ်ချရမယ်ဆိုတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေ အများကြီး ရပါတယ်။ အဲဒီတော့ တစ်လ၊ တစ်လ ဝန်ထမ်းတစ်ယောက်ကို ဒစ်ဂျစ်တယ် Payment အသုံးပြုပြီး လစာ ပေးတဲ့အခါ တစ်မိနစ်သက်သာ သွားတယ်ဆိုရင် ဘယ်လောက်များ သက်သာသွားမလဲ ဆိုတာကို တွက်ကြည့်ရင် သိနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒစ်ဂျစ်တယ် Payment ရဲ့ ကောင်းမွန်မှုက ဒစ်ဂျစ်တယ် အသွင်ပြောင်းဖို့အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ဖြစ်တယ်လို့ ကျွန်တော် ပြောလိုပါတယ်။

ကုန်ကျစရိတ် သက်သာတယ်။ ထိရောက်မြန်ဆန်တယ်။ နောက်တစ်ခုက ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိတယ်။ လုံခြုံစိတ်ချရတယ်။ ဘဏ္ဏာရေးဝန်ဆောင်မှုတွေ ပေးဖို့ရာအတွက်ကို ကုန်ကျစရိတ်တွေ သက်သာလာတဲ့အတွက်ကြောင့် Financial Inclusion တွေ ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကို ရနိုင် ပါတယ်ခင်ဗျာ။

အစီအစဉ်မှူး။    ။    လုပ်ငန်းတွေရဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေနဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေအတွက် ငွေပေးချေ တဲ့ အခါမှာ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေပေးချေမှုကို အသုံးပြုဖို့ရာ အခုဆိုရင် လိုအပ်လာပါတယ်။ လက်ရှိမြန်မာ နိုင်ငံမှာ အသုံးပြုနေတဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှုစနစ်နဲ့ဆိုရင် ဘယ်လိုမျိုးလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါ သလဲ၊ အခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအရ ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှုစနစ်ကို ဆောင် ရွက်တယ်ဆိုရင် ရရှိလာနိုင်တဲ့ အလားအလာတွေကိုလည်း ဦးဇော်လင်းထွဋ်က သုံးသပ် ဆွေးနွေးပေး ပါဦး။

ဦးဇော်လင်းထွဋ်။        ။    ဘဏ်စာရင်းနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး အသုံးပြုလို့ရတဲ့ ငွေပေးချေတဲ့ကတ် တွေကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၁၂ ခုနှစ်ကစတင် မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီး စတင်သုံးစွဲခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ဒီငွေပေးချေတဲ့ကတ်တွေက ဈေးကွက်ထဲမှာ ၁၁ သန်းလောက်ရှိပါတယ်။ ဒီကတ်တွေ သုံးစွဲနိုင်ဖို့ အတွက် ATM တွေရှိတယ်။ ATM ဆိုတာ အလို အလျောက် ငွေထုတ်စက်တွေပါ။ နောက် Point of Sale လို့ခေါ်တဲ့ ဒီကတ်တွေကို လက်ခံဆောင်ရွက်တဲ့ ဖြတ်တဲ့စက်တွေရှိမယ်။ နောက် အွန်လိုင်းကနေ ဈေးဝယ်တဲ့ e-Commerce တွေဆိုတဲ့ Gate Way တွေရှိပါတယ်။

ဒီငွေပေးချေတဲ့ကတ်တွေကို သုံးစွဲလာတာဆိုရင် အခုဆိုရင် ၈ နှစ်ဝန်းကျင်လောက် ရှိပါ တယ်။ နောက်တစ်ခုက ဘဏ်စာရင်းတွေနဲ့ပဲ ချိတ်ဆက်ပြီး သုံးလို့ရတဲ့ Internet Banking, Mobile Banking ဆိုပြီး ရှိပါသေးတယ်။ ဒါတွေသုံးစွဲမယ့်သူက ဘဏ်စာရင်းဖွင့်ထားပြီး Internet Banking, Mobile Banking သုံးချင်တယ်ဆိုရင် သက်ဆိုင်ရာဘဏ်တွေမှာ Register တင်ပြီး OTP လို့ခေါ်တဲ့ One Time Pass ကို တစ်ခါသုံး Facial OTP Device ပေးမယ် သို့မဟုတ် SMS OTP ယူမယ်ဆိုရင် SMS OTP နဲ့ ဒါတွေက သုံးလို့ရပါတယ်။

ဒီ Internet Banking, Mobile Banking တွေက အများသောအားဖြင့် ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီတွေက လစာပေးတဲ့ ကိစ္စမှာ သုံးကြတာများတယ်။ နောက်တစ်ခုက ခေတ်ပညာတတ်ပြီး နည်းပညာကို ပိုပြီး သုံးချင်တဲ့သူတွေက ဘဏ်အချင်းချင်း စာရင်းလွှဲပြောင်းတဲ့အခါမှာ သုံးကြတာ ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါ တယ်။ Internet Banking, Mobile Banking တွေကို ပြည်တွင်းဘဏ်တွေက ၂၀၁၃ ခုနှစ်ဝန်းကျင် လောက်မှာ ဘဏ်တွေရဲ့ Core Banking System ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲပြီး တဲ့အချိန်မှာ စတင်ပြီး ဝန်ဆောင်မှုတွေ ပေးလာကြတာကို တွေ့လာရပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ၂၀၁၅ / ၂၀၁၆ လောက်မှာ သုံးစွဲမှုတွေက ပိုများလာတယ်။ ဒီဘက် ၂၀၁၈ / ၂၀၁၉ မှာ သုံးစွဲတဲ့အင်အားတွေ ပိုပြီးများပြားလာတာကို တွေ့ရတယ်။ ဘဏ်အကောင့် ရှိသူတိုင်းက သုံးတာ ကို မတွေ့ရသေးပါဘူး။ သုံးစွဲတဲ့သူ တစ်စုကိုပဲ တွေ့ပါသေးတယ်။ များသောအားဖြင့် ကုမ္ပဏီ လုပ်ငန်းတွေက လစာပေးတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေမှာ သုံးကြပြီး နည်းပညာကျွမ်းကျင်တဲ့ ခေတ်ပညာတတ် လူငယ်လူလတ်ပိုင်းတွေက ဘဏ်အချင်းချင်း စာရင်းလွှဲပြောင်းရာမှာ အသုံးများကြ ပါတယ်။

နောက်တစ်ခု ဘဏ်စာရင်းရှိစရာမလိုဘဲ သုံးလို့ရတဲ့ မိုဘိုင်းလ်ငွေကြေး သို့မဟုတ် မိုလ်ဘိုင်း ပိုက်ဆံအိတ်လို့လည်း ခေါ်ကြတယ်။ အခုနောက်ပိုင်း Mobile Pay ဆိုပြီး ဖြစ်လာကြတယ်။ ဒါတွေကို ဘဏ်စာရင်းရှိစရာ မလိုဘဲနဲ့ အသုံးပြုလို့ရတယ်။ ဒီဟာတွေ အကုန်လုံးကို Tele Com တွေ ဖွင့်ပြီးတဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ ဝန်ဆောင်မှုတွေ ပေးလာကြတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

အဓိက မိုဘိုင်းလ်ပိုက်ဆံအိတ်တွေဟာ ဘယ်လိုလူမျိုးတွေ အသုံးပြုကြလဲဆိုတော့ ငွေလွှဲ ဝန်ဆောင်မှု လုပ်တဲ့သူတွေပါ။ ဥပမာ ရန်ကုန်မှာ အလုပ်လာလုပ်တယ်၊ နယ်ကမိဘတွေကို ငွေလွှဲ ချင် ရင် ဘဏ်ကို သွားစရာ မလိုဘဲနဲ့ သက်ဆိုင်ရာ အေးဂျင့်ဆီကနေ ငွေလွှဲလိုက်မယ်၊ လက်ခံရရှိတဲ့ သူကလည်း ကုတ်နံပါတ် တစ်ခုကိုယူပြီး နီးစပ်ရာ ကိုယ်စားလှယ်စီမှာ ငွေသွားထုတ်တဲ့ စနစ်ဖြစ်ပါ တယ်။ Mobile Pay တွေကိုလည်း သုံးလာတဲ့သူတွေက တော်တော်များလာတာကို တွေ့ရှိရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေက ခုနက ပြောသလိုမျိုး Digital Payment လက်ရှိ အသုံးပြုနေတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

အဓိက မိုဘိုင်းလ်ဝန်ဆောင်မှုတွေကို ဘဏ်တွေကလည်း ဆောင်ရွက်ပေးတာရှိသလို Telecom တွေကလည်း ဆောင်ရွက်ပေးတာ ရှိပါတယ်။ အဲဒါအပြင် ဘဏ်ရော၊ Telecom တွေရော မဟုတ်ဘဲနဲ့ အခြားသော ဗဟိုဘဏ်က ခွင့်ပြုထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း ဝန်ဆောင်မှုတွေ ပေးနေကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီဒစ်ဂျစ်တယ်ဝန်ဆောင်မှုတွေကို စတင်ခဲ့တာဆိုရင် ၂၀၁၂ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်က စတင်ခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် သုံးစွဲသူက အဲဒီအချိန်တုန်းက အတော်အတန် နည်းပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် ၂၀၁၆ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းမှာ နည်းပညာတွေရဲ့ အားကောင်းလာမှု၊ Telecom တွေရဲ့ ဆက်သွယ်ရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုတွေနဲ့အတူ သုံးစွဲသူတွေဟာ ဒီဟာတွေကို သုံးစွဲခြင်းကြောင့် အကျိုးကျေး ဇူးတွေ ကို သိရှိလာကြတယ်။ သုံးစွဲရတာလည်း လွယ်ကူလျင်မြန်တာကို သိရှိလာတဲ့အတွက်ကြောင့် တစ်နှစ်နဲ့ တစ်နှစ် ပိုပြီးများလာတာကို တွေ့ရတယ်။ အထူးသဖြင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှာ ပိုပြီးသုံးစွဲ လာကြတယ်။

ကိုဗစ်ရဲ့ ပထမလှိုင်း ပြီးတဲ့အချိန်မှာ ဘာကိုသွားတွေ့ရလဲဆိုတော့ အစိုးရလုပ်ငန်းတွေမှာပါ။ အထူးသဖြင့် မီတာဘေဆောင်တဲ့လုပ်ငန်းပါ။ နဂိုက မီတာဘေလ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် တချို့မြို့နယ် တွေ က ဘဏ်တွေရဲ့ Internet Banking, Mobile Banking တွေနဲ့ သုံးလို့ရတယ်။ တချို့မြို့နယ်တွေက မရဘူး၊ သက်ဆိုင်ရာကိုယ်စားလှယ်စီမှာသွားပြီး ငွေသားနဲ့ ပေးနေရတာတွေ ဖြစ်တယ်။

ဒါပေမယ့် ကိုဗစ်ပထမလှိုင်းပြီးတဲ့အချိန်မှာ ပြည်သူလူထုက Digital Payment တွေနဲ့ ပေးရ တာကို ပိုပြီးစိတ်အားထက်သန်လာတယ်။ အစိုးရလုပ်ငန်းတွေကလည်း သိသိသာသာကိုပြောင်းလဲ လာတာကို တွေ့ရတယ်။ မြို့နယ်တိုင်းက မီတာဘေလ်တွေအကုန်လုံးသည် ဘဏ်တွေရဲ့ Mobile Banking တွေ၊ Internet Banking တွေ သာမက အခု Mobile Pay တွေနဲ့ပါ ပေးလို့ရလာပြီး လွယ်ကူ လျင်မြန်လာတာကို တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

နောက်တစ်ခုကလည်း ၂၀၁၆ ခုနှစ်ကတည်းက စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် စက်မှုဝန်ကြီးဌာနနဲ့ အခွန်ဦးစီးဌာနတို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတဲ့ Project တွေ ရှိတယ်။ အဲဒါက အခွန်ထမ်းပြည်သူတွေ၊ အခွန်ထမ်းကြီးတွေပါ အွန်လိုင်းကနေပြီး အခွန်ပေးဆောင်လို့ရအောင် လုပ်ဆောင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အခုကိုဗစ်ကာလမှာ အလယ်အလတ်အခွန်ထမ်းတွေအပြင် အခြားသော အခွန်၊ အခွန်ထမ်း ကိစ္စတွေကိုလည်း ပေးဆောင်နိုင်အောင် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေကြပါပြီ။ 

ဒီလိုပဲ စီပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဆိုရင်လည်း ကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာန က ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ Myanmar Trade Net 2.0 ဆိုပြီး ပို့ကုန်/သွင်းကုန် လိုင်စင်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အွန်လိုင်းကနေ မှတ်ပုံတင်ရမယ်၊ အွန်လိုင်းကနေ လျှောက်ထားရမယ်။ ငွေပေးချေမှုကိုလည်း အွန်လိုင်းကနေ ပေးချေဖို့အတွက် ဆောင်ရွက်လာတာကို တွေ့ရှိရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အစိုးရလုပ်ငန်းတွေက ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင်ကူးပြောင်းမှုမှာ တက်တက်ကြွကြွနဲ့ အင်တိုက် အားတိုက် ပါလာကြတာဖြစ်ပါတယ်။ DICA မှာ ကုမ္ပဏီအသစ်မှတ်ပုံတင်တာတွေ၊ ကုမ္ပဏီသက် တမ်း တိုး တာတွေ အကုန်လုံးကို One Stop Service အွန်လိုင်းကနေ ဆောင်ရွက်ပေးသလို ငွေပေးချေမှုကိုလည်း ငွေပေးချေကတ်နဲ့လက်ခံလာတာက တကယ့်အောင်မြင်တဲ့ကိစ္စရပ်ဖြစ် ပါတယ်။ ဒါတွေကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့ရှိခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

အခုရန်ကုန်မြို့တော်မှာ စည်ပင်အခွန်အခတွေဆိုရင် Yangon City Pay နဲ့ ပေးလို့ရသလို အခြားသောဘဏ်တွေရဲ့ Pay တွေနဲ့ ပေးလို့ရအောင် ဆောင်ရွက်ထားတာကိုလည်း မြင်တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုပဲ မန္တလေးမြို့တော်မှာလည်း စည်ပင်သာယာရဲ့အခွန်အခတွေအကုန်လုံးကို Mandalay Smart Pay နဲ့ ပေးလို့ရသလို အခြား Pay တွေနဲ့ပေးလို့ရအောင် ဆောင်ရွက်ထားတာကို တွေ့ရှိရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေဟာ အခွန်အခတွေကို ပေးရတာလွယ်လာသလို ပေးချင်လာတာကိုလည်း မြင်တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ကိုဗစ်က ကျွန်တော်တို့အတွက် စိန်ခေါ်မှုတွေဖြစ်သလို ဒစ်ဂျစ်တယ် အသွင်ကူးပြောင်းရေးမှာလည်း အခွင့်အလမ်းကောင်းတစ်ခုအဖြစ် မြင်တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ပညာရေးကဏ္ဍကို ကြည့်မယ် ဆိုရင် တချို့တက္ကသိုလ်တွေနဲ့ နည်းပညာကျောင်းတွေမှာ Digital Payment တွေကို ပေးဖို့၊လက်ခံဖို့ ဆောင်ရွက်လာကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍဆိုရင်တော့ အွန်လိုင်းကနေ စာတွေသင်ကြတယ်၊ အွန်လိုင်းကနေ ပေးချေမှုတွေကို ဆောင်ရွက်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုဆိုရင်လည်း အွန်လိုင်းကနေ တိုင်ပင်ဆောင်ရွက်လို့ရပြီး အွန်လိုင်း ကနေ ပေးချေလာတာကိုလည်း တွေ့ရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။ ထိုနည်းတူစွာပဲ အခုကိုဗစ်ကာလမှာ ဆိုင် တွေ ဆိုရင် ဆိုင်ထိုင်စားမဟုတ်ဘဲ Delivery ပို့ကြတာဖြစ်တဲ့အတွက် အရင်က Cash နဲ့ ငွေလက်ခံ ဆောင်ရွက်တဲ့ စနစ်ကိုကျင့်သုံးပေမယ့်၊ အခု e-Commerce အွန်လိုင်းကနေ ငွေလက်ခံဆောင် ရွက်နေတာကိုလည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ပထမလှိုင်းပြီး အခုဒုတိယ လှိုင်းနောက်ပိုင်းမှာဆိုရင် ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင်ကူးပြောင်းမှုဟာ တော်တော်ကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်လာတာကို တွေ့ရှိရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

အစီအစဉ်မှူး။    ။ ဒစ်ဂျစ်တယ်စနစ်နဲ့ ငွေပေးချေမှုဟာ ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင် ကူးပြောင်းမှုမှာ အဓိက အရေးပါတဲ့ကဏ္ဍက ပါဝင်နေတယ်ဆိုတော့ အစိုးရအနေနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ ပြည်သူ တွေကြားမှာပါ ဒီစနစ်ကိုတွင်ကျယ်စွာအသုံးပြုနိုင်ဖို့ ဘယ်လိုပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါသလဲ။

ဦးရဲရင့်ဝင်း။    ။ ဒစ်ဂျစ်တယ် Payment ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ လူပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ အစိုးရလုပ်ငန်းနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်း၊ လူပုဂ္ဂိုလ်ကနေ အစိုးရ၊ အစိုးရကနေ လူကိုပေးတဲ့လုပ်ငန်းတွေမှာ သုံးစွဲမှု ကျယ် ပြန့်အောင် ဆောင်ရွက်လာနိုင်မယ်ဆိုရင် Digital Payment စနစ်တွေ ကျယ်ပြန့်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

လက်ရှိအခြေအနေမှာ လူတစ်ယောက်ချင်းစီရဲ့ ဘဏ်အသုံးပြုမှုကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် အရွယ် ရောက်ပြီးသားတွေရဲ့ ၂၆ ရာခိုင်နှုန်းလောက်သာ ဘဏ်စာရင်းရှိတယ်ဆိုတာတွေ့ရပြီး အခြားနိုင်ငံတွေနဲ့စာရင် နိမ့်ကျနေတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။

ဒီအချက်က Digital Payment အသုံးပြုမှုကို အကန့်အသတ်အတားအဆီးဖြစ်နေတယ် ထင်ရပေမယ့် တစ်ဖက်က မိုဘိုင်းလ် သုံးစွဲမှုများလာတယ်၊ စမတ်ဖုန်းတွေ များများသုံးလာတယ်၊ ဒါကြောင့် Mobile Wallet ကနေ ပိုက်ဆံပေးချေမှုတွေလည်း များပြားလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ကိုဗစ်ကြောင့် အိမ်မှာနေရင်းနဲ့ ကုန်စည်နဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ ဝယ်ယူလို့ရတဲ့အတွက် Digital Payment ကို အသုံးပြုတာတွေ ပြည်သူတွေဖက်က တိုးတက်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ 

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တန်ဖိုးရှိတဲ့အရာတွေက အွန်လိုင်းပေါ်ကိုရောက်လာတယ်။ တန်ဖိုးရှိတဲ့ အရာတွေ အွန်လိုင်းပေါ်ရောက်လာတော့ တစ်ဖက်က ခိုးယူမယ့်သူတွေကလည်း အွန်လိုင်းဘက် ရောက် လာကြတယ်။ ဒီလိုကျူးလွန်တာတွေ တွေ့တဲ့အတွက်ကြောင့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့လည်း ယုံကြည်မှုတွေ ကျဆင်းသွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေရှိပါတယ်။ 

ဒါပေမယ့် လုံခြုံရေးကျိုးပေါက်တယ်ဆိုတာ စနစ်ကနေ ကျိုးပေါက်တာကနည်းပြီး သုံးစွဲ တဲ့သူက ပိုက်ဆံအိတ်ဆိုရင် သေသေချာချာထားရမယ်ဆိုတာ သဘော ပေါက်ပေမယ့် Mobile Wallet ကို သေချာစောင့်ရှောက်ရမယ်ဆိုတာ သဘောမပေါက်တာမျိုးလည်း ရှိခဲ့ရင်၊ တစ်နည်းအား ဖြင့် ကိုယ့်ရဲ့အိမ်သော့ကို သူများကို မပေးရဘူးဆိုတာသိရှိပေမယ့် ကိုယ့်ရဲ့ Password ကို သူများကို မပေးရဘူး၊ သူများမသိအောင် ထားရမယ်ဆိုတာကိုမသိခဲ့ရင် လူက တစ်ဆင့်ဖြစ်တဲ့ လုံခြုံရေးကျိုး ပေါက်တာတွေ ရှိပါတယ်။ လူမပါဘဲနဲ့ လုံခြုံရေးကျိုးပေါက်ဖို့ဆိုတာ ခက်ခဲတယ်ဆိုတာသိအောင် အင်တာနက်ကို အန္တရာယ်ကင်းကင်း အသုံးပြုနိုင်အောင်၊  အထူးသဖြင့် ကျေးလက်မှာရှိတဲ့လူတွေကို Digital Payment  အကြောင်း၊ အင်တာနက် အသုံးပြုမှု၊ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသိ ပညာတွေကို သူတို့ဆီကိုရောက်နိုင်တဲ့ မီဒီယာ ကနေတစ်ဆင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ၊ မကြာခဏ ဖြန့်ဖြူးပြီး Digital Payment  အသုံးပြုရတာ ယုံကြည်စိတ်ချရတယ်ဆိုတာကို စိတ်ထဲမှာ စွဲသွားအောင် တည် ဆောက်ပေးဖို့ လိုအပ်မယ်ထင်ပါတယ်။ 

နောက်တစ်ခုက အခြားတစ်ဖက်က ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း စွမ်းရည်ပြည့်ဝလုံခြုံစိတ်ချ၊ လွယ်ကူလျင်မြန်ပြီး သက်သက်သာသာနဲ့ ငွေပေးချေမှုလုပ်နိုင်မယ့် Platform တစ်ခု လိုအပ်ပါလိမ့် မယ်။ ဉပမာ ငွေလက်ခံသူနဲ့ ငွေပေးချေသူက မတူညီတဲ့ အဖွဲ့အစည်းကို ပေးမယ်ဆိုရင်တောင်မှ လွယ်ကူလျင်မြန်ပြီး စရိတ်သက်သက်သာသာနဲ့ လွှဲပို့ပေးနိုင်တဲ့အခြေအနေမျိုးရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

တစ်နည်းအားဖြင့် စနစ်တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုဟာ အသစ်တစ်ခုဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ယူဆပါတယ်။  ဒီလိုစနစ်မျိုးကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့လိုပါတယ်။ အဲဒီတော့ ငွေပေးချေမှုခက်ခဲနေတဲ့ အချို့ အချက်တွေက လူတစ်ဦးချင်းနဲ့ လုပ်ငန်းငယ်တွေအတွက် Digital Payment ကို အသုံးပြုဖို့ အဟန့် အတား တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ကျွန်တော် ယူဆပါတယ်။ ဒီအတွက် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဘဏ်အနေနဲ့ အမျိုးသားငွေပေးချေမှုမဟာဗျူဟာ ၂၀၂၀ - ၂၀၂၅ ကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်နေကြောင်း ကြားသိရပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ကျွန်တော်အနေနဲ့ပြောရရင် ခေတ်မီထွန်းသစ်စနည်းပညာ (ဥပမာ Block Chain) ကို အသုံးပြုပြီး Digital Payment အတွက် အကျိုးရှိနိုင်တဲ့ အသုံးချပုံစံအသစ်များ Use Cases ကို စဉ်းစား ရှာဖွေအသုံးပြုနိုင်တဲ့ အခြေအနေမျိုး ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့လည်း လိုအပ်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ပိုမိုထိရောက်တဲ့ ငွေပေးချေမှုစနစ်တွေ လျင်လျင်မြန်မြန်နဲ့ ပေါ်ထွန်းလာလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

တစ်ဖက်က အစိုးရအနေနဲ့ Digital Payment တွေ တိုးတက်လာစေရေး မူဝါဒတွေ ချမှတ်သလို အစိုးရနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအကြား၊ အစိုးရနဲ့ လူတစ်ဦးချင်းစီမှာရှိတဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ဆောင်မှုနဲ့ ပေး ချေမှုတွေကို အစိုးရအနေနဲ့ ကိုယ်တိုင်ပဲ စံပြသဖွယ် အသုံးပြုတာမျိုးတွေလည်း လိုပါလိမ့်မယ်။ ဒါကလည်း MERRP Plan ထဲမှာ ပါပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ထိခိုက်လွယ်တဲ့ အိမ် ထောင်စုတွေကို ငွေပေးတာ တွေ၊ အစိုးရဌာနတွေကို ငွေပေးချေမှုတွေကို အွန်လိုင်းက ပေးချေဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတာလည်း ပါပြီးသားဖြစ်ပါတယ်။ 

နောက်တစ်ချက်က  စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့လုပ်ငန်း၊ အင်တာနက်ပေါ်မှာ ဆောင်ရွက်တဲ့လုပ်ငန်းတွေရဲ့ ငွေပေးချေမှုတွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်ချက်တွေကို  ပိုမိုပြီး ချိတ်ဆက် Integrate ဆောင်ရွက်ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။  ဒါဆိုရင် ပိုမိုပြီးလွယ်ကူတဲ့ ငွေပေးချေမှုမျိုး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဉပမာ အွန်လိုင်းကနေ ပစ္စည်းမှာတဲ့ကိစ္စကို သီးသန့်လုပ်၊ ကုန်ပစ္စည်းရောက်လာမှ ငွေချေ သို့မဟုတ် ငွေကိုသီးသန့်လွှဲပို့မယ့် အစား ဝယ်ယူမှုကနေ ပေးချေမှု၊ ဖြန့်ဝေမှုတွေအထိ Integration ဖြစ်လာရင် ပိုမိုပြီးလွယ်ကူလာပြီး အသုံးပြုမှု တိုးတက်လာပါတယ်။ 

လျှပ်စစ်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း ငွေပေးချေတဲ့ကဏ္ဍမှာ အွန်လိုင်းကနေ ပေးချေမှုတွေ လုပ်လာ ကြတယ်။ တစ်ဆင့်တက်ပြီး ငွေပေးချေမှုစနစ်နဲ့ သူတို့ရဲ့ ငွေတောင်းခံမှုစနစ်ဟာ ချိတ်ဆက်လိုက် ပြီဆိုရင် အွန်လိုင်းကနေ လူတောင်ပါစရာမလိုဘဲ တောင်းခံတဲ့အချိန်မှာ အလိုလိုပေးပြီးသား ဖြစ်သွား မယ်ဆိုရင် ပိုမိုပြီးထိရောက်တဲ့၊ တိုးတက်လာတဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှုစနစ်ဖြစ်မယ်လို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်ပါတယ်။ 

ဒါကြောင့် အသုံးပြုမှုတိုးတက်ဖို့ဆိုရင် Digital Payment တွေနဲ့ ဆက်နွယ်သက်ဆိုင်တဲ့ အစိုးရ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း၊ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ အသုံးပြုမှု၊ ငွေကြေးလက်ခံမှုတွေက ဟန်ချက်ညီညီနဲ့ တိုးတက်လာဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
အစီအစဉ်မှူး။    ။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေပေးချေမှုစနစ် ရှေ့ဆက်ပြီး ပိုမိုးတိုးတက် ကောင်းမွန်သွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ရှေ့ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သင့်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ စီမံချက် တွေရှိရင်လည်း ဦးဇော်လင်းထွဋ်က ဆွေးနွေးပေးပါဦး။

ဦးဇော်လင်းထွဋ်။    ။ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်သုံးဖို့၊ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ဆိုရင်တော့ အစိုးရလုပ်ငန်း တွေကလည်း သူတို့ကောက်ခံရမယ့် အခွန်အခပေးချေမှုအကုန်လုံးကို ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းနဲ့လက်ခံ ဆောင်ရွက်တာကို လုပ်လာသလိုမျိုး ပြည်သူကလည်း ပိုမိုသုံးစွဲလာဖို့ လိုအပ်တယ်။ ပိုမိုသုံးစွဲဖို့ ဆိုရင် အသုံးပြုရ လွယ်ကူမှုရှိဖို့ လိုအပ်တယ်။ ဈေးနှုန်းသက်သာဖို့လည်း အဓိကလိုအပ်တာဖြစ်တယ်။

အသုံးပြုရလွယ်ကူဖို့ဆိုရင်လည်း ပေးချေမှုတစ်ခုနဲ့ တစ်ခုအကြားမှာ ခက်ခဲမှုမရှိရဘူး။ လွယ် ကူရမယ်၊ ရှင်းလင်းရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရင်က ATM အလိုအလျောက်ငွေထုတ်စက်တွေမှာ ဆိုရင် ပြည်သူလူထုတွေက ATM ကတ်ကိုင်ပြီး ငွေသားတွေကို သွားထုတ်မယ်။ ငွေသားနဲ့ ပေးချေရမယ် ဆိုတာပဲ သိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီဖက်နောက်ပိုင်းမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ် ဦးဆောင်မှုနဲ့ မတူညီတဲ့ဘဏ်အချင်းချင်းမှာ ဘဏ်အကောင့်စာရင်းရှိသူတွေဟာ ATM စက်တွေကိုသုံးပြီး စာရင်း လွှဲပြောင်းပေးလို့ရလာတယ်။

ATM တွေမှာ ငွေသားထုတ်ယူရုံ သာမက စာရင်းလွှဲပြောင်းတဲ့ ကိစ္စတွေကို ဆောင်ရွက်လာ နိုင် တာ ဖြစ်တယ်။ ဒါက ပမာဏ မများတဲ့ငွေတွေကို လွှဲပြောင်းဖို့ ဆောင်ရွက်ပေးထား တာဖြစ် တယ်။ ဒါ့အပြင် ဘဏ်တွေရဲ့ Internet Banking, Mobile Banking တွေကို အသုံးပြုပြီး ပမာဏ များတဲ့ငွေ တွေ၊ Faster Payment လို့ခေါ်တဲ့ လွယ်ကူမြန်ဆန်တဲ့ ငွေလွှဲတဲ့စနစ်တွေကိုလည်း မြန်မာနိုင်ငံတော် ဗဟိုဘဏ်၏ ငွေရေးကြေးရေးကွန်ယက်စနစ်ထဲမှာ အလိုအလျောက်စာရင်း လွှဲပြောင်း သည့်စနစ်နဲ့ ၂၄ နာရီ/ ၇ ရက် ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။

ဒီတော့ ဘဏ်စာရင်းရှိသူတွေဟာ ဘဏ်တွေရဲ့ Mobile Banking တွေ၊ Internet Banking တွေသုံးပြီး မတူညီတဲ့ဘဏ်အချင်းချင်း စာရင်းလွှဲပြောင်းမှုတွေကိုလည်း ဆောင်ရွက်နိုင်အောင် မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က စီစဉ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူပဲ RTRP လို့ အတိုကောက် ခေါ်တဲ့ Real-time Retail Payment အချိန်နဲ့တစ်ပြေးညီ လက်လီငွေပေးချေမှုစနစ်တွေကိုလည်း မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ မကြာမီကာလမှာ RTRP စနစ်လည်း ပေါ်ပေါက်လာမယ်လို့ သိရပါတယ်။ 

ဒီလိုပဲ နိုင်ငံတကာမှာကျင့်သုံးနေတဲ့ QR Code တွေနဲ့ပေးချေမှုတွေ၊ Mobile Pay တွေ ၊ Mobile Wallet တွေရှိရုံနဲ့ QR Code ကို Scan ဖတ်ပြီးပေးချေလို့ရအောင် မြန်မာနိုင်ငံ တော်ဗဟိုဘဏ်က အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ဒါကို လောလောဆယ် MMQR လို့ သုံးနှုန်းထား ပါတယ်။ ဒီ MMQR လာပြီဆိုရင် မတူညီတဲ့ Pay တွေအချင်းချင်း ပေးချေလွှဲပြောင်း ဆောင်ရွက် နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ သုံးစွဲမှုတွေအတွက် စာရင်းရှင်းလင်းဆောင် ရွက်မှုကို သီးခြားအဖွဲ့အစည်းက ဆောင်ရွက်ပေးတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို နည်းပညာအခေါ်အရ Interoperability လို့ ခေါ်ပါတယ်။

အဲဒီတော့ Customer တစ်ယောက်အနေနဲ့ဆိုရင် မိမိကြိုက်နှစ်သက်တဲ့ Mobile App တစ်ခု ကိုပဲ မိမိဖုန်းမှာ Download လုပ်ထားစရာလိုတော့တယ်။ အရင်လို App တွေ အများကြီး Download လုပ်ပြီးရှုပ်ထွေးနေတဲ့ စနစ်ကိုမဖြစ်တော့ပါဘူး။ မတူညီတဲ့ App အချင်းချင်းကို လွှဲလို့ရမယ်၊ ပေးချေမှုတွေကိုလည်း ဆောင်ရွက်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကတော့ MMQR ဆိုတဲ့ စနစ် ပေါ် လာတဲ့အချိန်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ပြီး ဆိုင်ပိုင်ရှင်တွေအနေနဲ့လည်း မတူညီတဲ့ Pay တွေကို လက်ခံဆောင်ရွက်ဖို့ Pay အသီးသီးမှာ စာရင်းတွေဖွင့်ပြီး ဆိုင်မှာ Pay အသီးသီးရဲ့ QR စတစ်ကာတွေ အများကြီး ကပ်ထား စရာမလိုတော့ပါဘူး။ MMQR ဆိုတဲ့ Single QR ဆိုတဲ့ တစ်ခုကပ်ထားပြီး ဆောင်ရွက်နိုင်မှ ဖြစ်ပါ တယ်။ အဲဒီလို ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့အတွက် ဘာကောင်းသွားသလဲဆိုတော့ ဆိုင်တွေအနေနဲ့ ငွေသား စီမံခန့်ခွဲမှုတွေကိုပိုမိုပြီး လုပ်ဆောင်လာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
 
အဲဒီတော့ ပိုမိုသုံးစွဲလာအောင်ဆိုရင် ရိုးရှင်းလွယ်ကူတဲ့စနစ်ကို ဖန်တီးပေးရမယ်။ ဒါ့အပြင် ပြည်သူတွေ ပိုမိုသုံးစွဲစေချင်တယ်ဆိုရင် မက်လုံးတွေကို အစိုးရအနေနဲ့ဆောင်ရွက်ပေးသင့်ပါတယ်။ ငွေသားနဲ့ပေးချေတယ်ဆိုရင် အခုကောက်နေတဲ့ ကုန်သွယ်ခွန် Commercial Tax ၅ ရာခိုင်နှုန်း အပြည့်အဝကောက်မယ်။ အကယ်၍ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းနဲ့ ပေးချေတယ်၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းနဲ့ လက်ခံ တယ်ဆိုရင် ကုန်သွယ်ခွန် ၅ ရာခိုင်နှုန်းကို လျော့ပေါ့ပေးမယ်။ 

“၀” ရာခိုင်နှုန်းအထိလျော့ပေးစရာမလိုပါဘူး။ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ လျော့ပေါ့ပေးမယ် ဆိုရင် သုံးစွဲသူတွေဟာ ဒီလိုမက်လုံးတွေရှိတဲ့အတွက် ပိုမိုသုံးစွဲလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို ငွေသား အစား ဒစ်ဂျစ်တယ်သာ အကုန်လုံး ပြောင်းလဲလာပြီ၊ သုံးလာပြီဆိုရင် အခုလက်ရှိ ဝယ်သူနဲ့ ရောင်းသူ ပိုက်ဆံချေပြီးတဲ့အခါ ထွက်လာတဲ့ပြေစာစာရွက်တွေမှာ ရောင်းသူက အခွန်ပေး ဆောင်ပြီးကြောင်း တံဆိပ်ခေါင်းတွေ ကပ်နေရတယ်။ အကယ်၍သာ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းနဲ့ ပေး ဆောင်ကြမယ်ဆိုရင် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းနဲ့ အခွန်တွေကိုလည်း ကောက်လို့ရလာမယ်။ အဲဒီအတွက် အစိုးရအနေနဲ့  အခွန် ကပ်တဲ့  တံဆိပ်ခေါင်းထုတ်ရမယ့် စရိတ်တွေကိုလည်း လျော့ချလာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တစ်ဖက်ကပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း ဆိုင်တွေအနေနဲ့လည်း အခွန်တံဆိပ်ခေါင်းတွေကို ဆိုင်ရှင်တွေ ကြိုဝယ်ထားရတယ်။ အဲဒီအတွက် သူတို့ရဲ့ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေကိုလည်း အခြားနေရာမှာ ပိုပြီးရင်းနှီးမြှုပ်နှံရင် သူ့အတွက် လုပ်ငန်းစွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ပိုတက်လာ နိုင် တယ်။ အလားတူ သုံးစွဲသူတွေကလည်း အခွန်ပေးရမယ်။ ကုန်သွယ်ခွန် ၁၃၀ ပေးရမယ်ဆိုရင် အခွန် တံ ဆိပ်ခေါင်းတန်ဖိုးက ၅၀ ၊ ၁၀၀ ၊  ၁၅၀ ၊ ၂၀၀ စသဖြင့်သာရှိတဲ့အတွက် ၁၃၀ ပေးရမယ်ဆိုရင်  ဆိုင်ရှင်က ၁၅၀ တန်ကပ်လို့ သုံးစွဲသူက ၁၅၀ ပေးလိုက်ရတယ်။ ၂၀ ပိုပေးလိုက်ရတယ်။ ၁၂၀ ပေးရ တယ် ဆိုရင်လည်း ဆိုင်က ၁၀၀ ပဲ ကပ်ပေးလိုက်တယ်။ အစိုးရက ၂၀ လျှော့လိုက်တယ်။ အဲဒီတော့ ဒီဂျစ်တယ်နည်းနဲ့ လိုတိုးပိုလျှော့တွေလည်း မရှိတော့ဘူး။ အတိအကျရမယ်။

ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းနဲ့ပေးချေမှုတွေဟာ အစိုးရကဏ္ဍရော၊ လုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက်ရော၊  သုံးစွဲသူတွေအတွက်ရော အားလုံးအကျိုးရှိမှာဖြစ်တယ်။ ဒီလိုမက်လုံးတွေပေးပြီးတော့ လုပ်ဆောင် သွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါအပြင် သုံးစွဲသူတွေက ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းတွေကို သုံးစွဲတဲ့ အတွက် ကြောင့် သူတို့တွေမှာ လုံခြုံပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ်စိတ်တွေကိုလည်း အမြဲတမ်းတွေ့ နေရတယ်။ ကြားနေရပါ တယ်။ အမှန်တကယ်တော့ ဒီနည်းပညာတွေအကုန်လုံးက နိုင်ငံတကာမှာလည်း သုံးနေပြီး ဒီနည်း ပညာကို ဝန်ဆောင်မှုပေးနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက် တာတွေကို အထပ် ထပ်ကာရံထားတယ်၊ စီစစ်ထားတာဖြစ်တဲ့အတွက် လုံခြုံစိတ်ချရမှု ရှိပါတယ်။ 

ကျွန်တော့်ရဲ့အတွေ့အကြုံအရပြောရမယ်ဆိုရင်  ခုန ဆရာဦးရဲရင့်ဝင်းပြောသလိုပါပဲ များ သော အားဖြင့် အသုံးပြုသူ User ကနေ မိမိရဲ့လျို့ဝှက်နံပါတ်ကို ပြောမိတာတွေ၊ မိမိမသုံးတတ်လို့ သုံးတတ်တဲ့သူကို သင်ခိုင်းရင်းနဲ့ဒီလျို့ဝှက်နံပါတ်ကို ပြောမိတာတွေ ဒီလိုကိစ္စတွေကြောင့် ကျွန် တော် တို့က မလိုလားအပ်တဲ့ မှားယွင်းမှုတွေ၊ လိမ်လည်မှုတွေ၊ မသမာမှု တွေတွေ့ရတယ်။ အဓိက ပြောချင်တာက သုံးစွဲသူ User တွေဟာ မိမိရဲ့လျို့ဝှက်နံပါတ်ကို အခြားသူတစ်ယောက်ကို ပြောမိပြီ၊ အခြားသူ တစ်ယောက်သိသွားပြီ ဆိုရင် ဒီလျို့ဝှက်နံပါတ်ကို ပြောင်းသုံးပါလို့ အကြံပေးချင်ပါတယ်။ 

အဲဒီလိုပဲ မိမိရဲ့ကတ်သို့မဟုတ်၊ မိုဘိုင်းလ်ဖုန်းသို့မဟုတ်၊ လက်တော့တွေပျောက်တယ်ဆိုရင် ချက်ချင်းလက်ငင်းဘဏ်ကိုအကြောင်းကြားပါ။ ပြီးရင်သက်ဆိုင်ရာဘဏ်စာရင်းတွေ၊ Mobile Pay Account တွေကို ပိတ်ပါ။ ၆ လတစ်ကြိမ် လျို့ဝှက်ကုတ်နံပါတ်တွေကို ပြောင်းသုံးခြင်းဟာ ကောင်း မွန်တဲ့ အလေ့အထ တစ်ခုဖြစ်စေပါတယ်။ ဒါလေးတွေကို လုပ်မယ်ဆိုရင် လုံခြုံစိတ်ချရမှု  အပြည့်အဝ ရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒစ်ဂျစ်တယ်ပေးချေမှုဟာ ၊ ငွေစက္ကူအစားထိုးလာတဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေသားဟာ ရိုးရှင်းတယ်၊ လုံခြုံ စိတ်ချရတယ်။ လွယ်ကူတယ်။ ဘဏ်တွေ၊ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတွေကို သွားပြီးတန်းစီ စရာ မလိုဘူး။ အချိန်ကုန်သက်သာပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ငွေစက္ကူကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ရောဂါတွေ၊ အထူးသဖြင့် အခုလိုကိုဗစ်ကာလမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို လူတွေကြောက်ကြတယ်။ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ထိတွေ့မှုလျော့ချနိုင်အောင် ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေပေးချေမှုတွေကို ပိုမိုသုံးစွဲဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
 
ဒီလို လုံခြုံရေးတွေကောင်းမွန်ပြီး စနစ်တကျလုပ်ထားတဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေပေးချေမှုတွေကို သုံးခြင်းအားဖြင့် ကျွန်တော်တို့ပြည်သူတွေအတွက် စိတ်ချလုံခြုံတဲ့ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေသားကို သုံးစွဲတဲ့ အတွက်  ဆုံးရှုံးမှုတွေကိုလည်း ကာကွယ်ပေးပြီးသားဖြစ်ပါတယ်။ ဉပမာ - ပိုက်ဆံအိတ် ပျောက်  သွားရင် ပြန်မရနိုင်ပေမယ့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ကတ်သို့မဟုတ် မိုဘိုင်းလ်ဖုန်း သို့မဟုတ် Wallet ထားတဲ့ ဖုန်းတစ်ခုခုပျောက်သွားခဲ့သည်ရှိသော် ဘဏ်ကိုချက်ချင်းအကြောင်းကြားရင် မိမိငွေတွေကို အကုန် လုံးပြန်ရနိုင်ပါတယ်။ 

ဒါကြောင့် New Normal Life မှာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်း တွေနဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလတွေမှာ ပြည်သူတွေဟာ ယုံယုံကြည်ကြည်၊ရဲရဲဝံ့ဝံ့နဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေကြေးတွေကို သုံးစွဲကြပါ၊ လေ့လာသင်ယူပေးကြပါလို့ ကျွန်တော်ကတော့ အထူး တိုက်တွန်းလိုပါတယ် ။