ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန အမျိုးသားစာပေဆု စိစစ်ရွေးချယ်ရေးကော်မတီက ၂ဝ၁၇ ခုနှစ်အတွက် အမျိုးသားစာပေတစ်သက်တာဆုများကို ထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်ပြီဖြစ်ရာ တစ်သက်တာစာပေဆုရ စာပေပညာရှင်များဖြစ်သည့် စာရေးဆရာ ဖိုးကျော့နှင့် စာပေပညာရှင်ဆရာကြီး ဦးထွန်းရီ(ရှေးဟောင်းသုတေသီ)တို့ကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါသည်။

စာရေးဆရာ ဖိုးကျော့(အမျိုးသားစာပေတစ်သက်တာဆုရှင်)

တစ်သက်တာစာပေဆုရရှိတဲ့အတွက် ဝမ်းသာမိပါတယ်။ စာတွေရေးလာခဲ့တာ အခု အသက် ၇၉ နှစ်မှာ တစ်သက်တာ စာပေဆုကိုရတယ်။ တစ်သက်တာစာပေဆုကတော့ စာပေကို တကယ်ချစ်မြတ်နိုးပြီး စာပေကို တစိုက်မတ်မတ် ဘဝတစ်လျှောက်လုံးရေးသားတဲ့သူတွေအနေနဲ့ အသက်ကြီးလာရင် ရကြမှာပါ။

စာပေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဖြတ်သန်းခဲ့ရတာ တွေကတော့ အများကြီးပါ။ အတွေ့အကြုံတွေကလည်း အများကြီးပါပဲ။ ၁၉၆၅ ခုနှစ်လောက်ကစပြီးတော့ စာပေလောကထဲကို ဝင်ရောက်ခဲ့တာပါ။ မြဝတီမဂ္ဂဇင်းမှာ ''ဆင်မာန်နှင့် ငှက်ဉာဏ်'' ဝတ္ထုတိုအခန်းဆက်ကို စတင်ရေးသားခဲ့တယ်။ အရင်ခေတ်က စာမူတွေပို့ရင် စာတိုက်ကနေ ပို့ရတာပါ။ ၁၉၇၂ ခုနှစ်မှာ ''အောင်ပွဲသို့ ချီရာဝယ်'' စာအုပ်နဲ့ အမျိုးသားစာပေဆု တစ်ကြိမ်ရဖူးတယ်။ စာပေဗိမာန်ဆုကတော့ ငါးကြိမ်လောက်ရဖူးတယ်။ ၁၉၉၁၊ ၁၉၉၂၊ ၁၉၉၃၊ ၁၉၉၆၊ ၁၉၉၉ အဲဒီခုနှစ်တွေမှာ ဝတ္ထုရှည်၊ ဝတ္ထုတို စာပေဗိမာန်ဆု ငါးကြိမ်ရခဲ့တာပါ။ ''ဆင်လိုက်ခြင်း'' ဝတ္ထုဆိုရင် ၁၉၆၈ ကနေ ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ်အထိ အလယ်တန်း မြန်မာစကားပြေ လက်ရွေးစင်မှာ ကျောင်းသုံးအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းခြင်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ဆရာ့စာအုပ် ''နတ်မလိုက်သောနေ့'' ဝတ္ထုကို ဂျပန်အိုဆာကာတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခဒေါက်တာ အိုနိုတိုရိုက ဂျပန်ဘာသာပြန်ပြီး ဂျပန်နိုင်ငံမှာ ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။ အချို့ဝတ္ထုတိုတွေကို ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ မှာလည်း ဗီယက်နမ်ဘာသာနဲ့ ထုတ်ဝေခဲ့တာတွေ ရှိပါတယ်။ အခုဆိုရင် စာရေးသက်ကလည်း နှစ် ၅ဝ ကျော်ပါပြီ။

လက်ရှိအချိန်ထိ ရေးသားခဲ့တဲ့ လုံးချင်းစာအုပ်ပေါင်း ၅၉ အုပ်ရှိပြီး ဝတ္ထုတိုကတော့ ၃ဝဝ ကျော်လောက် ရှိပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ မဂ္ဂဇင်းတွေမှာ အခန်းဆက်တွေ ရေးနေ တယ်။ စာရေးဖို့ဝါသနာပါတဲ့သူတွေအတွက် စာများများဖတ်ပြီး စာများများ ရေးစေချင်တယ်။ ဆရာတို့လည်း ဒီလိုပဲ များများဖတ်၊ များများရေးခဲ့ရတာပါ။ လူငယ်တွေကို စာများများဖတ်စေချင်တယ်။ အခုစာပေလောကနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောနေကြတာက ရသစာပေတွေ အဖတ်နည်း လာတယ်ပေါ့။ ဘယ်လိုပဲပြောပြောပါ သုတပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ရသပဲဖြစ်ဖြစ် ပေးဆပ်နိုင်တဲ့ စာကောင်းပေမွန်တွေကတော့ သေသွားတယ်ဆိုတာ မရှိပါဘူး။ စာကောင်းရေးနိုင်တဲ့ သူတွေရဲ့စာအုပ်ဟာ သေသွားတယ်ဆိုတာ မရှိပါဘူး။ ဆရာကြီးရွှေဥဒေါင်းတို့၊ ဆရာကြီးမြသန်းတင့်တို့ စာအုပ်တွေဆိုရင်လည်း အခုထက်ထိ ထုတ်ကြတုန်းပဲ။ စာပေဟာ အတိုင်းအတာတစ်ခုထိ ကောင်းဖို့လိုတယ်။ အဲဒါဆိုရင် ကိုယ့်ရဲ့ စာပေဟာ သေသွားတယ်ဆိုတာ မရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့် လူငယ်တွေ စာကောင်းပေမွန်တွေဖတ်ပြီး စာကောင်း ပေမွန်တွေရေးသားဖို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။

ဦးထွန်းရီ(ရှေးဟောင်းသုတေသီ)(အမျိုးသားစာပေတစ်သက်တာဆုရှင်)

''ကျွန်တော်က ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ်မှာဘွဲ့ရခဲ့ပါတယ်။ ငယ်ငယ်ကတည်းက ရှေးဟောင်းစာပေတွေကို ဝါသနာပါခဲ့ပါတယ်။ ဒါနဲ့ မန္တလေးနဲ့ အထက်မြန်မာပြည်တစ်ဝိုက်က ပုံမနှိပ်ရသေးတဲ့ ရှေးဟောင်းစာမူတွေကို ရအောင် စုဆောင်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီရှေးဟောင်းစာမူတွေကို စာအုပ် ၁ဝဝ လောက်စာမူပွားလိုက်ပြီး ကိုယ့်မိတ်ဆွေတွေကို ဖြန့်ဝေပေးပါတယ်။ အဲဒီနည်းနဲ့ စာပေလောကထဲကို ဝင်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ စာမူပွားတယ်ဆိုတာက တန်ဖိုးရှိတဲ့ ရှေးဟောင်းစာပေတွေကို ဖယောင်းစက္ကူနဲ့ စာကူးစက်ကိုအသုံးပြုပြီး စာအုပ်တွေလုပ်ပြီး ဖြန့်ဝေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့်တော့ အချုပ်တန်းဆရာဖေ ကဗျာပေါင်းချုပ်၊ စလေဦးပုည ဘဝနှင့်စာပေ၊ ဝန်ကြီးပဒေ သရာဇာနှင့် စာပေဂီတ၊ ရှင်မဟာသီလဝံသ၊ မောင်းထောင်ဦးကျော်လှတို့လို စာပေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စာဆိုအတ္ထု ပ္ပတ္တိတွေကို စာမူပွားထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီစာမူပွားထားတဲ့ ရှေးဟောင်းစာပေတွေဟာ ပြည်တွင်း ပြည်ပ သုတေသီ တို့အတွက် လက်စွဲဖြစ်ခဲ့ ပါတယ်'' ဟု ဆရာကြီး ဦးထွန်းရီက ကြေးမုံသို့ပြောသည်။

ဆရာကြီးဦးထွန်းရီကို ၁၉၃၄ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂ဝ ရက် တွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး မြန်အောင်မြို့၌ အဘဦးသိန်း၊ အမိဒေါ်စောခင်တို့က မွေးဖွားခဲ့ပြီး ဒုတိယမြောက်သား ဖြစ်ကာ အသက် ၁၉ နှစ်တွင် တန်းမြင့်ကျောင်းထွက် စာမေးပွဲအောင်မြင်ခဲ့ပြီးနောက် မူလတန်းဆရာအလုပ်ကို နှစ်နှစ်ကြာလုပ်ကိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မှ ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဆရာကြီးသည် ဘဏ်မန်နေဂျာအဖြစ်လည်း တာဝန်ထမ်း ဆောင်ခဲ့ဖူးကြောင်း၊ ၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် ဘဏ်ဝန်ထမ်းအဖြစ်မှ အနားယူပြီး ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာသွားပြီး ဆယ်နှစ်ကျော်နေထိုင်ကာ ရတနာပုံခေတ် ဥပဒေများ၊ ကုန်းဘောင်ခေတ်ငွေချေး သက္ကရာဇ်စာချုပ်များ၊ ကုန်းဘောင် ခေတ်စာရင်းပဒေသာ စာအုပ်များကို ဂျပန်နိုင်ငံ၌ မြန်မာ၊ အင်္ဂလိပ်နှစ်မျိုး ထုတ်ဝေခြင်းလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂ဝဝ၆ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာပြီးနောက် ရှေးဟောင်းစာပေပြန့်ပွားရေးထုတ်ဝေခြင်းလုပ်ငန်းများကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ''ရှေးဟောင်းစာပေတို့အမွေမြုပ်လေသမျှ ဖော်ထုတ်ကြ'' ဆောင်ပုဒ်ကိုစွဲကိုင်၍ ထွန်းရီ(ရှေးဟောင်းသုတေသီ) ကလောင်အမည်ကိုခံယူကာ ရှေးဟောင်းစာပေများ ရေးသားထုတ်ဝေရေးကို ဆောင်ရွက် လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

ဆရာကြီးသည် မြန်မာမှုဗိမာန်စာပေဘဏ်၏ စာစဉ်သစ် ကျမ်းစာများကို မိဘဂုဏ်စာအုပ်တိုက်ကိုပါ တည်ထောင်၍ နှစ်စဉ်ပြုစုထုတ်ဝေလျက်ရှိကြောင်း၊ စာစဉ်သစ်စာအုပ် ၂၃ အုပ် ထုတ်ဝေထားပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်စဉ်ပြုစုထုတ်ဝေ လျက်ရှိသည့် စာအုပ်များမှထွန်းစာပေဆု ခုနစ်ကြိမ်ရရှိထားကြောင်း၊ ယခုအခါ အသက် ၈၄ နှစ်အရွယ်သို့ရောက်ရှိကာ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် ထွန်းဖောင်ဒေးရှင်းတို့ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နေသည့် မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းများ ခေတ်နှင့် လျော်ညီအောင် ပြန်လည်ထုတ်ဝေရေးစီမံချက်တွင် ပညာရှင်အဖြစ်ဆောင်ရွက် လျက်ရှိ၍ သာကေတမြို့နယ် ၄ ရပ်ကွက် မြို့မ ၁၅ လမ်းတွင် ကျန်းမာစွာနေထိုင်လျက်ရှိပြီး မြန်မာရှေး ဟောင်းစာပေများ ရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးရေးကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

တွေ့ဆုံမေးမြန်း-မြင့်မောင်စိုး၊ အေးမင်းသူ