ပြည့်ဖြိုးအောင် (စီမံကိန်းနှင့်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန)

 

မိမိတို့နိုင်ငံ၌ စတော့အိတ်ချိန်းတစ်ခု ဖွင့်လှစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှအစပြု၍ ယခုအချိန်ထိတိုင်အောင် ဈေးကွက်နှင့် အကျွမ်းတဝင် မရှိကြသေးသည့် အစုရှယ်ယာအ‌ရောင်းအဝယ် စတင်ပြုလုပ်မည့်သူများနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပြုလုပ်လိုသူများ အနေဖြင့် မကြာခဏ မေးမြန်းစုံစမ်းလေ့ရှိကြသည့် မေးခွန်းများ မှာ “အများနှင့်သက်ဆိုင်သည့်ကုမ္ပဏီ (Public Company) များ၏ အစုရှယ်ယာများကို မည်ကဲ့သို့ ဝယ်ယူရမည်နည်း”၊ “စတော့အိတ်ချိန်းသို့ လူကိုယ်တိုင် လာရောက်၍ ဝယ်ယူလို့ရပါသလား”၊ “အများနှင့်သက်ဆိုင်သည့်ကုမ္ပဏီများတွင် မိမိတို့ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် အစုရှယ်ယာများအား မည်ကဲ့သို့ပြန်လည် ရောင်းချရမည်နည်း” တို့ဖြစ်ပါသည်။ စတော့ အိတ်ချိန်းစာရင်းဝင် ကုမ္ပဏီများ၏ အစုရှယ်ယာများ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်လိုလျှင် စတော့အိတ်ချိန်းသို့ လူကိုယ်တိုင်လာရောက်ပြီး တိုက်ရိုက်ရောင်းဝယ်၍ မရနိုင်ပါ။ စတော့အိတ်ချိန်းစာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများ၏ အစုရှယ်ယာများကို အရောင်း၊ အဝယ်ပြုလုပ်နိုင်ရန် ကြားခံအဖွဲ့အစည်းများဖြစ်သည့် ငွေချေးသက်သေခံ လက်မှတ်ကုမ္ပဏီ (Securities Company) များ၌ ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ်စာရင်း (Securities Account) တစ်ခုဖွင့်လှစ်ရပါသည်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ များအနေဖြင့် ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ်စာရင်း ဖွင့်လှစ်ရန် ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ် ကုမ္ပဏီသို့ သွားရောက်ဖွင့်လှစ်နိုင်ပြီး Online  မှတစ်ဆင့်လည်း ဖွင့်လှစ်နိုင်ပါသည်။

 

ထို့နောက် တယ်လီဖုန်းဖြင့်ဖြစ်စေ၊ မိုဘိုင်း Application ဖြင့်ဖြစ်စေ ငွေချေးသက်သေခံ လက်မှတ်ကုမ္ပဏီများထံ ဆက်သွယ်၍ စတော့ အိတ်ချိန်းသို့ အရောင်း/ အဝယ် အမှာစာများပေးပို့ ကြရပြီး အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ကြရပါသည်။

စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများ၏ အစုရှယ်ယာများ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်နိုင်ရန် ကော်မရှင်က လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ခွင့်လိုင်စင် ခွင့်ပြုထားသည့်  ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ်ကုမ္ပဏီ  ခြောက်ခုရှိပြီး ယင်းတို့၏ သတင်းအချက်အလက်များမှာ အောက်ပါ အတိုင်းဖြစ်သည်-

 

 

 

 

ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာနှင့် ကန့်သတ်ဈေးနှုန်းအမှာစာ

 

အစုရှယ်ယာများကို အရောင်း/ အဝယ်ပြုလုပ်မည်ဆိုလျှင် ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာ (Market Order) နှင့် ကန့်သတ်ဈေးနှုန်းအမှာစာ  (Limit Order) ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည့်အတွက်  မပေးပို့မီ ဈေးကွက်အခြေအနေကို ကြည့်ရှုလေ့လာ၍ မည်ကဲ့သို့ သော အမှာစာအမျိုးအစားကို ပေးပို့ရမည်ကို စဉ်းစား ဆုံးဖြတ်လေ့ရှိပါသည်။

 

အစုရှယ်ယာတစ်စောင်၏ အခြေခံဈေးနှုန်းဆိုသည်မှာ

 

ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာ (Market Order) နှင့် ကန့်သတ်ဈေးနှုန်းအမှာစာ (Limit Order) ကို မစဉ်းစားမီ အစုရှယ်ယာတစ်ခု၏ အခြေခံဈေးနှုန်းကိုလည်း သိရှိထားသင့်သည်။ နေ့စဉ် အစုရှယ်ယာဈေးကွက် စတင်ဖွင့်လှစ်သည့် အချိန်တွင် ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ အခြေခံဈေးနှုန်းကို စတင်တွေ့မြင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ဈေးကွက်ရှိ အစုရှယ်ယာတစ်စောင်၏ အခြေခံဈေးနှုန်း (Base Price) ဆိုသည်မှာ အရောင်း အဝယ်ပြုလုပ်သည့် နေ့ရက်တစ်ရက်အတွင်း အစု ရှယ်ယာဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ်ကိုက်ညှိသည့် အချိန် (Matching Time) များရှိ အမြင့်ဆုံးဈေးနှုန်း (Upper Limit Price)  နှင့် အနိမ့်ဆုံးဈေးနှုန်း (Lower Limit Price)  သတ်မှတ်ချက်ကို တွေ့မြင် ဆုံးဖြတ်နိုင်ရန်အတွက်သာ ဖြစ်ပါသည်။  လက်ရှိ အချိန်တွင် ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်း၌ တစ်‌ရက်လျှင် Matching Time ခုနစ်ကြိမ်ရှိသည့်အတွက် အစုရှယ်ယာ တစ်စောင်၏ အခြေခံဈေးနှုန်း (Base Price) ခုနစ် ကြိမ်ရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါအခြေခံဈေးနှုန်းသည် အစုရှယ်ယာတစ်စောင်ကို ကြိုတင်သတ်မှတ်ထား သော သို့မဟုတ် ကြိုတင်မျှော်မှန်း၍ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်မည့်ဈေးနှုန်းဟု အဓိပ္ပာယ်မသက်ရောက်ပါ။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအနေဖြင့် မိမိတို့ အရောင်း/အဝယ် ပြုလုပ်လိုသည့် အဆိုပြုဈေးနှုန်းတစ်ခုကို မှန်းဆမှုအား အထောက်အကူပြုနိုင်စေရန် လွယ်ကူစေသည့်သ ဘောပင် ဖြစ်ပါသည်။

 

သို့ဖြစ်ပါ၍ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအနေဖြင့် အမြင့်ဆုံးနှင့် အနိမ့်ဆုံး ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ချက်အတွင်းရှိ မည်သည့်ဈေးနှုန်းနှင့်မဆို “ကန့်သတ် ဈေးနှုန်းအမှာစာ (Limit Order)” ကို ပေးပို့နိုင် သကဲ့သို့ အစုရှယ်ယာများကို အရောင်းဖြစ်စေ၊ အဝယ်ဖြစ်စေ ဦးစားပေးရရှိခြင်းခံရမည့် ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်စရာမလိုအပ်သည့် “စျေးကွက်ပေါက်စျေး အမှာစာ (Market Order)” ကိုလည်း အဆိုပြုပေးပို့ နိုင်ပါသည်။

 

ထို့ပြင် စတော့အိတ်ချိန်း၏ အဆိုပြုထားသည့် အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းများကို ဖြစ်မြောက်အောင် စီမံလုပ်ဆောင်သည့်စနစ် (Price Execution System) များဖြစ်သည့် ဈေးနှုန်းဦးစားပေး (Price Priority) နှင့် အချိန်ဦးစားပေး (Time Priority) နည်းလမ်းနှစ်ခုကိုလည်း ကြိုတင် သဘောပေါက်နားလည်ထားလျှင် ပို၍ကောင်းမွန်ပေမည်။

 

-   ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာ (Market Price Order) သမားများ အဆိုပြုထားသည့် အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းကို ဈေးနှုန်းဦးစားပေးနည်းလမ်း (Price Priority) ဖြင့် စတော့အိတ်ချိန်းသို့ အမှာစာရောက်ရှိချိန် ပို၍အချိန်စောသည့် အမှာစာများကို စီစဉ်တကျပထမဦးစားပေး စီမံဆောင်ရွက်ပြီး အရောင်း/ အဝယ် အမှာစာများ အနက် ပို၍ဈေးနှုန်းများသူကို ဆက်လက် စီမံဆောင်ရွက်ပါသည်။

 

-   ထို့နောက် ကန့်သတ်ဈေးနှုန်းအမှာစာ (Limit Order) များကို စတော့အိတ်ချိန်းသို့ အမှာစာ ရောက်ရှိချိန် ပို၍အချိန်စောသည့်အမှာစာများကို စီစဉ်တကျ အမှာစာ လက်ခံရရှိသည့်အချိန်ကို ဦးစားပေးနည်းလမ်း (Time Priority Method) ဖြင့် ဆက်လက်၍ စီမံဆောင်ရွက် ပါသည်။

 

ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာ

 

ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာကို ရွေးချယ်သတ်မှတ်၍ ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ အစုရှယ်ယာများကို ရောင်းချရန် (သို့မဟုတ်) ဝယ်ယူရန် အရောင်း/ အဝယ်အမှာစာကို ပေးပို့မည်ဆိုပါက အောက်ပါအချက်များကို သိရှိထားသင့်ပါသည်-

 

-   ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာသည် အစုရှယ်ယာ တစ်စောင်၏ဈေးနှုန်းကို သတ်မှတ်စရာမလိုဘဲ တစ်ရက်တာအတွင်း အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ် ကိုက်ညှိသည့်အချိန် (Matching Time) များတွင် ဖြစ်မြောက်စေသည့် ဈေးကွက်‌ပေါက်ဈေးဖြင့် အရောင်း/ အဝယ်ပြုလုပ် မည်ဖြစ်ကြောင်း အဆိုပြုသတ်မှတ်ထားသည်ဟု အလွယ်တကူ နားလည်နိုင်ပါသည်။

 

-   သဘောတရားမှာ ဈေးကွက်အတွင်း ဝယ်လိုအားနှင့် ရောင်းလိုအားအပေါ်မူတည်၍ ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းများကို ကိုက်ညှိမည်ဖြစ်၍ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်သူတစ်ဦးသည် ဈေးကွက် ပေါက်ဈေး အမှာစာဖြင့် အဝယ် (သို့မဟုတ်) အရောင်းအမှာစာ ပေးပို့ထားပါက အစုရှယ်ယာ ဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ်ကိုက်ညှိသည့် အချိန် (Matching Time) တွင် ဖြစ်စေမည့် အတက်ဈေးနှုန်း (သို့မဟုတ်) အကျဈေးနှုန်း၊ မည်သည့်ဈေးနှုန်းနှင့်မဆို အဝယ်/ အရောင်း ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

 

-   သို့ဖြစ်ရာ အစုရှယ်ယာရောင်းချသူ (Seller) ဘက်က ကြည့်လျှင် မိမိရောင်းချလိုသည့် ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ အစုရှယ်ယာများကို အတက်ဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းချနိုင်သကဲ့သို့ အကျဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းချမိခြင်းကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

 

-   အစုရှယ်ယာဝယ်ယူသူ (Buyer) ဘက်ကကြည့်လျှင်လည်း မိမိဝယ်ယူလိုသည့်ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ အစု ရှယ်ယာများကို အကျဈေးနှုန်းဖြင့် ရရှိနိုင်သကဲ့သို့ အတက်ဈေးနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူရရှိခြင်းမျိုးလည်း ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

 

ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာ (Market Order) ဖြင့် ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ အစုရှယ်ယာများကို အရောင်း/ အဝယ်ပြုလုပ်သူသည် အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ်ကိုက်ညှိသည့် အချိန် (Matching Time) တွင် ဦးစားပေးရွေးချယ်ခံရမည်ဖြစ်၍ မိမိတို့ အရောင်း/ အဝယ်ပြု လုပ်လိုသည့် အစုရှယ်ယာများကို အဦးဆုံး ပြုလုပ်စေမည်ဖြစ်ပြီး အတက်ဈေးနှုန်း (သို့မဟုတ်) အကျဈေးနှုန်းဖြင့် ရရှိစေမည်ဖြစ်၍ အရောင်း/ အဝယ်ပြုလုပ်ခြင်းမှ ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေများကိုလည်း ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

 

ကန့်သတ်ဈေးနှုန်းအမှာစာ

 

ကန့်သတ်ဈေးနှုန်းအမှာစာကို ရွေးချယ်သတ်မှတ် ၍ အရောင်း/ အဝယ်အမှာစာကို ပေးပို့မည်ဆိုပါက အောက်ပါတို့ကို သိရှိထားသင့်ပါသည်-

 

-   ကန့်သတ်ပေါက်ဈေးအမှာစာ၏ သဘောတရားမှာ တစ်ရက်တာအတွင်း ကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ အစုရှယ်ယာ ဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ်ကိုက်ညှိသည့် အချိန် (Matching Time) များတွင် ဈေးကွက် ပေါက်ဈေး (Market Price) မည်မျှပင်ရှိနေပါစေ မိမိအလိုရှိသည့် ဈေးနှုန်း (သို့မဟုတ်) မိမိအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်စေမည့် ထိုထက်ပို၍ အလေးပေး သော (Favourable) ဈေးနှုန်းများဖြင့်သာ အရောင်း/ အဝယ်ပြုလုပ်မည်ဟူ၍ အဆိုပြု သတ်မှတ်ထားသည်ဟု အလွယ်တကူ မှတ်ယူ နိုင်ပါသည်။

 

-   သို့ဖြစ်၍ ဈေးကွက်ရှိ အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ်ကိုက်ညှိသည့်အချိန် (Matching Time) များတွင် အများအားဖြင့် မိမိအလိုရှိသည့် ဈေးနှုန်းနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိလျှင် အရောင်း/အဝယ် ဖြစ်မည် မဟုတ်ပါ။

 

-   သို့ရာတွင် အစုရှယ်ယာရောင်းချသူ (Seller) ဘက်ကကြည့်လျှင် တစ်ခါတစ်ရံ အစုရှယ်ယာ ဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ်ကိုက်ညှိသည့် အချိန် (Matching Time)တွင် ဖြစ်သည့် အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းသည် မိမိသတ်မှတ်ကန့်သတ်ထား သည့် အမှာစာဈေးနှုန်းထက် ပိုမို၍ ဈေးများသည့် အခါတွင် မိမိအလိုရှိသည့် ဈေးနှုန်းထက်များသော Matching Price ဖြင့် ရရှိခြင်းမျိုးကို ဖြစ်စေတတ်ပါသည်။ သို့သော် Matching Price သည် Limit Order Price ထက်နည်းလျှင်မူ မိမိရောင်းချလိုသည့် အစုရှယ်ယာများသည် ရောင်းမထွက်နိုင်ခြင်းမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင် ပါသည်။

 

-   အစုရှယ်ယာဝယ်ယူသူ (Buyer) ဘက်ကကြည့်လျှင်လည်း တစ်ခါတစ်ရံ အစုရှယ်ယာ ဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ် ကိုက်ညှိသည့်အချိန် (Matching Time) တွင် အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းသည် မိမိသတ်မှတ်ကန့်သတ်ထားသည့် အမှာစာ ဈေးနှုန်းထက် ပို၍နည်းသည့်အခါတွင် မိမိ၏ အလိုရှိသည့် ဈေးနှုန်းထက် နည်းသော Matching Price ဖြင့် ရရှိခြင်းမျိုးကိုလည်း ဖြစ်စေတတ်ပါသည်။ သို့သော် Matching Price သည် Limit Order Price ထက်များနေလျှင်မူ မိမိဝယ်ယူလိုသည့် အစုရှယ်ယာများကို ဝယ်ယူရရှိနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

 

အထက်ဖော်ပြပါအတိုင်း ကန့်သတ်ဈေးနှုန်းအမှာစာ (Limit Order) ဖြင့် အစုရှယ်ယာ အရောင်း/ အဝယ်ပြုလုပ်သူသည် အစုရှယ်ယာဈေးနှုန်းများကို အရောင်းအဝယ်ကိုက်ညှိချိန် (Matching Time) တွင် ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးအမှာစာ (Market Order)၏ နောက်မှသာ ရွေးချယ်ခံရမည်ဖြစ်၍ အရောင်း/အဝယ်ပြုလုပ်လိုသည့်အစုရှယ်ယာများကို ဈေးကွက် ပေါက်ဈေးအမှာစာ (Market Order)တွင်ရှိသော အစုရှယ်ယာများကုန်ဆုံးသွားမှသာ ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး အရောင်း/ အဝယ် ပြုလုပ်ခြင်းမှဖြစ်ပေါ်မည့် ဆုံးရှုံး နိုင်ခြေသည် နည်းပါးလှပါသည်။

 

ထို့ကြောင့် အကယ်၍သာ အစုရှယ်ယာအရောင်း/ အဝယ်ပြုလုပ်သူများအနေဖြင့် စျေးကွက်ပေါက်ဈေး အမှာစာအဖြစ် အဆိုပြုသတ်မှတ်ထားသော်လည်း ယင်းအရောင်း/ အဝယ် အမှာစာသည် အခြေခံဈေးနှုန်း (Base Price) ၌သာ အမြဲတမ်းအရောင်းအဝယ် ဖြစ်မည်ဟု မှတ်ယူ၍မရနိုင်ပါ။ ဝယ်လိုအားနှင့် ရောင်းလိုအားပေါ်မူတည်၍ အမြင့်ဆုံးနှင့် အနိမ့်ဆုံးစျေးနှုန်း သတ်မှတ်ချက်အတွင်းရှိ စျေးနှုန်းတစ်ရပ်ရပ်၌သာ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်စေမည်ဖြစ်ပါသည်။

 

 

ပမာဏအများအပြား အရောင်းအဝယ်ဆောင်ရွက်ခြင်းအတွက် အမှာစာ

 

ဈေးကစားခြင်း၊ ဈေးကွက်အား ကြိုးကိုင် ချယ်လှယ်ခြင်းများမရှိစေရန် ရန်ကန်စတော့အိတ်ချိန်း အရောင်းအဝယ်စနစ်၌ ပုံမှန်အရောင်းအဝယ်များကို အစုရှယ်ယာအရေအတွက် ၁၀၀၀၀ အထိသာပြုလုပ် နိုင်ပါသည်။ ဈေးကွက်တွင် အရောင်းအဝယ်ဆောင်ရွက်မှု ပိုမိုသွက်လက်လာစေရန်အတွက် ပမာဏအများအပြား အရောင်းအဝယ် ဆောင်ရွက်ခြင်းအတွက် ယခင်သတ်မှတ်ချက်ဖြစ်သော အစုရှယ်ယာ စောင်ရေ ၁၀၀၀၀ နှင့်အထက် အစား ၁-၉-၂၀၂၂ ရက်မှစတင်၍ အစုရှယ်ယာ စောင်ရေ ၁၀၀၀၀ သို့မဟုတ် အစုရှယ်ယာရောင်းဝယ်မှုတန်ဖိုး ကျပ် သန်း ၃၀ ဟူ၍ ပြင်ဆင်သတ်မှတ်ခဲ့ပါသည်။ ရောင်းသူနှင့် ဝယ်သူအကြား ညှိနှိုင်းသတ်မှတ် ဈေးနှုန်းကို ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးနှုန်း၏ အထက်/ အောက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းထက်မပိုစေဘဲ ရောင်းဝယ် နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး အမှာစာကို Fax သို့မဟုတ် E-mail ဖြင့်ပေးပို့နိုင်ပါသည်။

 

သို့ဖြစ်ပါ၍ အစုရှယ်ယာများ အရောင်း/ အဝယ် ပြုလုပ်ခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် အမှာစာအမျိုးအစား များနှင့် သဘောသဘာဝများကို သိရှိပြီးနောက် ဈေးကွက်အတွင်း လွယ်ကူလျင်မြန်စွာ ဝယ်ယူ ရောင်းချခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်ပါစေကြောင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အရင်းအနှီးဈေးကွက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာစေရေး မှန်းဆရည်ရွယ်ကာ တင်ပြအပ်ပါသည်။

ရည်ညွှန်း  -

www.ysx-mm.com

www.secm.gov.mm