ကလျာမိုးမြင့် - ရေးသားသည်
မေရိကန် ဒုတိယသမ္မတ မိုက်ပန့်စ်ဟာ ကြာသပတေးနေ့က ဥရောပနိုင်ငံတွေကို တောင်းဆိုမှုတစ်ခု လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကတော့အီရန်နဲ့ အတူ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ နျူကလီးယားစာချုပ်ကို စွန့်လွှတ်လိုက်ဖို့နဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံကို ၎င်းရဲ့ ကာလကြာရှည်ယှဉ်ပြိုင်ဘက်တွေဖြစ်ခဲ့တဲ့ အာရပ်နိုင်ငံတွေနဲ့ ပေါင်းစည်းညီညွတ် သွားစေခဲ့တဲ့ အကြောင်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အီရန်နိုင်ငံကို မလှုပ်နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းရာမှာ အတူပူးပေါင်းပါဝင်ကြဖို့ ဝါဆောမှာပြုလုပ်တဲ့ ကွန်ဖရင့်အစည်းအဝေးမှာ တိုက်တွန်းလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
တစ်ဆင့်နိမ့်ကိုယ်စားလှယ်တွေစေလွှတ်
ဥရောပအင်အားကြီးနိုင်ငံတွေဟာ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့စိတ်လိုက်မာန်ပါ လုပ်ဆောင်တတ်တာ တွေကို သံသယရှိတာကြောင့် အမေရိကန်အစပျိုးခဲ့တဲ့ ဆွေးနွေးပွဲဆီကိုတစ်ဆင့်နိမ့် ကိုယ်စားလှယ်တွေကို စေ လွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးတော့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်နျူကလီးယားသဘောတူစာချုပ်အောက်မှာ အီရန်က ၎င်းရဲ့နျူကလီးယား အစီအစဉ်တွေကို သေးငယ်လာအောင်အင်တိုက်အားတိုက် လုပ်ဆောင်နေ တယ်လို့ ဥရောပအင်အားကြီး နိုင်ငံတွေက လက်ခံယုံကြည်နေပါတယ်။
မဟာမိတ်တွေကိုဝေဖန်
သို့သော်လည်း မိုက်ပန့်စ်က မဟာမိတ်တွေဖြစ်တဲ့ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နဲ့ဂျာမနီတို့ဟာ အမေရိကန်ရဲ့ ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဂရုမစိုက်တဲ့အနေနဲ့ ဥရောပကုမ္ပဏီတွေ အီရန်မှာ လည်ပတ်ဆောင်ရွက်ခွင့်ပေးဖို့ ကြိုးပမ်းနေကြတာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေကို တိုက်ရိုက်ပဲဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ကြဖို့ ပြင်နေတဲ့ခြေလှမ်းဟာ အီရန်နိုင်ငံ တစ်ခုတည်းအတွက် အကျိုးရှိစေမယ့် စိတ်ကူးဖြစ်ပြီး ဥရောပသမဂ္ဂကို အင်အားချည့်နဲ့စေတဲ့အပြင် ဥရောပသမဂ္ဂနဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအကြား ပိုမိုအလှမ်းဝေး သွားအောင် လုပ်နေတာ ဖြစ်တယ်လို့မိုက်ပန့်စ်က ထုတ်ဖော်ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကျဆုံး
ဥရောပမိတ်ဆွေတွေအနေနဲ့ ခုချိန်ဟာ ကျွန်ုပ်တို့နဲ့ အတူပူးပေါင်းပြီး အီရန်နျူကလီးယား သဘောတူ စာချုပ်ကနေ နုတ်ထွက်ဖို့ အချိန်ကျလာပါပြီလို့မိုက်ပန့်စ်က ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဝါဆော ကွန်ဖရင့်အစည်းအဝေးဟာ အီရန်ရဲ တော်လှန်ရေးနှစ် ၄၀ ပြည့်မြောက်တဲ့နှစ်ပတ်လည်နေ့မှာ လုပ်ဆောင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က အီရန် အနောက်တောင်ပိုင်းမှာ တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့တွေ လိုက်ပါလာတဲ့ ကားတစ်စီး ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်ခံရတာကြောင့် တော်လှန်ရေး အစောင့်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၂၇ ဦး ကျဆုံးခဲ့ရပါ တယ်။
ပိတ်ဆို့မှုတွေထပ်လုပ်ဖို့ ခြိမ်းခြောက်
ဒီကိစ္စဖြစ်ပြီးနောက်မှာ အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုဟာမက်ဂျာဗက်ဇ်ရှာရစ်ဖ်က ဒီတိုက်ခိုက်မှုကို ဝါဆော ကွန်ဖရင့်အစည်းအဝေးနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး ရမယ်ရှာဖို့ ကြိုးစားလာပါတယ်။ ကွန်ဖရင့်အစည်းအဝေးမှာ မိုက်ပန့်စ်ဟာ သေဆုံး သွားသူတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြောဆိုခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူး။ ပြီးတော့ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေအကြား မကြာသေးမီနှစ်တွေအတွင်းမှာပဲ တည်ငြိမ်မှုရရှိခဲ့တဲ့ အီရန်နိုင်ငံရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ် အပြောင်းအလဲအတွက်တိုက်တွန်းတောင်းဆိုမှုကို ခပ်တိုတိုနဲ့အဆုံးသတ်လိုက်ပါတယ်။
ဝိုင်းဝန်းထိန်းချုပ်ဖို့လို
အီရန်ပြည်သူတွေဟာ လမ်းတွေပေါ် ရောက်လာနေပြီး နိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေး ဆက်လက် ကျဆင်းလာနေချိန်မှာ အမေရိကန်ဟာ နောက်ထပ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြုလုပ်မယ့်အကြောင်းကို မိုက်ပန့်စ်က ခြိမ်းခြောက်လိုက်ပါသေး တယ်။
ပြီးတော့လွတ်လပ်မှုကို မြတ်နိုးတဲ့နိုင်ငံတွေဟာ အတူတကွ ရပ်တည်ကြရမှာ ဖြစ်ပြီး ဒေသတွင်း၊ ကမ္ဘာအနှံ့နဲ့ အီရန်ပြည်သူတွေကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့အကြမ်းဖက်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖွယ်ရှိနေတဲ့ အီရန်ကို ဝိုင်းဝန်း ထိန်းချုပ်ကြရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ၎င်းကဆိုပါတယ်။ အီရန်ဟာ ၂၀၁၅ နျူကလီးယား သဘောတူစာချုပကို လိုက်နာတယ်ဆိုတာကို ၎င်းအနေနဲ့အသိအမှတ်ပြုတယ်။ ဒါပေမယ့်ဒီအကြောင်းအရာဟာ ထရမ့်မတိုင်မီ သမ္မတဘားရက်အိုဘားမားလက်ထက်မှာ ဖြစ်လာတဲ့ သဘောတူစာချုပ်တစ်ခုပဲလို့ မိုက်ပန့်စ်က ပြောကြားပါတယ်။
အီရန်အရေးဖြင့် ဥရောပမပြိုကွဲ
အီရန်အရေးကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဥရောပဟာ မပြိုကွဲပါဘူး။ ဥရောပဟာ အီရန်နဲ့ အတူ ချုပ်ဆိုထားတဲ့ နျူကလီး ယားသဘောတူစာချုပ်ကို ထောက်ခံနေတယ်လို့ ဂျာမနီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဌာနအာဏာပိုင် နီလ်စ်အာနန်က သတင်း ထောက်တွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဥရောပအင်အားကြီး နိုင်ငံတစ်ခုက အကြီးတန်းအာဏာပိုင် တစ်ဦးက တော့မိုက်ပန့်စ်ရဲ့ မှတ်ချက်တွေကို ကျွန်ုပ်တို့လုံးဝကန့်ကွက်တယ်။ အကယ်၍ အီရန်ကို သီးခြားဖြစ်အောင် ပစ်ပယ်ထား လိုက်မယ်ဆိုရင် ဆီးရီးယားအရေးနဲ့ယီမင်ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စလိုမျိုး ဒေသတွင်း ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းဖို့က ပိုပြီးတောင်အခက်တွေ့လာနိုင်တယ်လို့ ၎င်းကပြောခဲ့ပါတယ်။
အစ္စရေးနဲ့အတူ အစည်းအဝေးထိုင်
မိုက်ပန့်စ်ဟာ အီရန်ရဲ့ အာရပ်ယှဉ်ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း စိုးရိမ်ကြောင့်ကြမှု ရှိနေတဲ့ဟန်ကို ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတထရမ့်ရဲ့အစိုးရအဖွဲ့ဟာ အမေရိကန်မှာ အခြေစိုက်ခဲ့တဲ့ ဆော်ဒီသတင်းထောက်ဂျမားလ်ခါရှော့ဂီ အသတ်ခံရမှုကိုလည်း ဆက်ပြီးစောင့်ကြည့်နေတယ်လို့ ပြောခဲ့တယ်။ အစ္စရေးကို အသိအမှတ်မပြုတဲ့ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံ၊ အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စုနဲ့ ဘာရိန်းနိုင်ငံတွေက ထိပ်တန်းအာဏာပိုင်တွေဟာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဝါဆောရှိ တော်ဝင်ရဲတိုက်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ အစည်းအဝေးမှာ အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင်နေတန်ယာဟုနဲ့အတူ အစည်းဝေးထိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
အစ္စရေးမှာ သံတမန်ရေးအရ ဆက်ဆံမှုရှိတဲ့ အာရပ်နိုင်ငံတွေဆိုလို့အိမ်နီးချင်းအီဂျစ်နဲ့ ဂျော်ဒန်နိုင်ငံပဲ ရှိပါ တယ်။ သို့သော်လည်း အာရပ်ခေါင်း ဆောင်တွေ အထူးသဖြင့် ဆော်ဒီအာရေဗျရဲ့ ဩဇာအာဏာကြီးတဲ့ တော်ဝင်အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက်ဘင်ဆယ်လ်မန်ဟာ အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းပဋိပက္ခကို သိပ်အရေး မကြီးတဲ့ကိစ္စတစ်ခုအနေနဲ့ပဲ သဘောထားတာကိုတွေ့ရပါတယ်။
ဖြစ်နေတဲ့ကိစ္စတွေဟာ အသစ်အဆန်းမဟုတ်ဘူး။ အခုအချိန်မှာ လူတိုင်းက သိသိသာသာ စောင့်ဆိုင်း နေကြတဲ့ အချက်ကတော့ အစ္စရေးရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ပဲ ဖြစ်တယ်လို့အာဏာပိုင်တစ်ဦးက အမည် ထုတ်ဖော်ခြင်း မရှိဘဲ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။
ပါလက်စတိုင်း အကြီးအကဲတွေကတော့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ သမ္မတထရမ့်က ဂျေရုဆလင်ကို အစ္စရေးရဲ့ မြို့တော်အဖြစ်သတ်မှတ်လိုက်ပြီးတဲ့နောက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ကြားဝင်အာမခံပေးမယ့် နိုင်ငံတစ်ခု အဖြစ် နောက်ထပ်မယုံကြည်နိုင်တော့ဘူးလို့ ဆိုထားပါတယ်။ ။
ကိုးကား- အေအက်ဖ်ပ်
