ထက်လျှံ

 

မြန်မာ့အသံနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားမှ အောက်တိုဘာ ၈ ရက် ညနေ ၆ နာရီခွဲတွင် ထုတ်လွှင့်ပြသခဲ့သည့် ကိုဗစ် - ၁၉ အကြောင်း သိကောင်းစရာ အမေး/အဖြေအစီအစဉ်ကို ပြည်သူများ သိရှိနိုင်ရန်အတွက် ပြန်လည်ဖော်ပြ လိုက်ပါသည်။

 

အစီအစဉ်မှူး။         ။ ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းဟာ ကမ္ဘာနဲ့တစ်ဝန်းမှာလည်း မြင့်တက်လာ နေတာနဲ့အမျှ ပြည်သူတွေကြားမှာလည်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့လွဲမှားတဲ့ အယူအဆတွေနဲ့ သတင်းရိုက်ခတ်မှုတွေဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ များပြားလာနေတာကိုလည်း တွေ့ရှိလာရပါတယ်။

 

ဒါကြောင့် မိဘပြည်သူတွေအနေနဲ့ မှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေရရှိပြီး ရောဂါကာကွယ်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်သင့်တဲ့ အရာတွေကို မှန်မှန်ကန်ကန် တိတိကျကျနဲ့ လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြစေဖို့၊ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့ မိဘပြည်သူတွေ မေးမြန်းလာတဲ့ မေးခွန်းတွေကို နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ကူညီပံ့ပိုးအကြံပြုအားဖြည့် ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့က ပါမောက္ခကြီးတွေနဲ့ သမားတော်ကြီးတွေက ဖြေကြားဆွေးနွေးပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒီနေ့အတွက် မေးခွန်းမေးမြန်း၊ ဖြေကြားဆွေးနွေးမှုူမှာ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ကူညီပံ့ပိုးအကြံပြုအားဖြည့် ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ဝင် ပါမောက္ခ ဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်း (ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် - ငြိမ်း) ၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့ဝင် ပါမောက္ခဒေါက်တာဇော်သန်းထွန်း (ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် - ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာန) တို့နဲ့အတူ ဦးဆောင်ဆွေးနွေးသူအဖြစ် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့ဝင် ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ ဌေးဌေးတင် (ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် - အမျိုးသားဓာတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာဌာန) တို့က ပါဝင်ဆောင်ရွက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ဆရာကြီးတို့၊ ဆရာမကြီးတို့ အားလုံးပဲ မင်္ဂလာပါ။ ဒီနေ့အစီအစဉ်ကို အချိန်ပေးပြီး ပါဝင်ဆွေးနွေးပေးတဲ့အတွက် ဆရာကြီးတို့၊ ဆရာမကြီးတို့ကို အထူးကျေးဇူးတင်ရှိပါတယ်။ ဒီနေ့ရဲ့ဆွေးနွေးမှုတွေ စတင်နိုင်ဖို့အတွက် ဆရာမကြီးကနေ စတင်ဦးဆောင်ဆွေးနွေးပေးဖို့အတွက် ဖိတ်ကြားပါတယ်။

 

ပါမောက္ခဒေါက်တာဌေးဌေးတင်။           ။        အားလုံးပဲ မင်္ဂလာပါရှင်။ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနနဲ့ မြန်မာအသံနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားတို့ ပူးပေါင်းတင်ဆက်တဲ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသခြင်းဆိုင်ရာ မေးခွန်းများ အမေး / အဖြေကဏ္ဍဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒီအမေး/အဖြေ ကဏ္ဍမှာ ကျွန်မတို့မေးမြန်းလာတဲ့ မေးခွန်းများစွာ ရှိပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းတွေကိုလည်း အရှေ့ဘက်ပိုင်း၊ ပထမပိုင်း အစီအစဉ်တွေမှာ ဆရာကြီးတွေ၊ ဆရာမကြီးတွေက ဖြေကြားပေးခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

         

ကျွန်မတို့ မေးခွန်းကို ကဏ္ဍ ၃ ခုခွဲတဲ့အခါမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်တဲ့အခါမှာ မည်ကဲ့သို့ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ မည်ကဲ့သို့သော မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ တွေကို စပ်လျဉ်း တဲ့ မေးခွန်းတွေကို ရရှိပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းတွေထဲမှ မေးခွန်းများကိုတော့ ဆရာကြီးပါမောက္ခ ဒေါက်တာဦးစိုးလွင်ငြိမ်းက ဦးဆောင်ဖြေကြားပေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ဆရာကြီးရှင့်၊ အဲဒီမေးခွန်းတွေထဲကနေပြီး ရွေးနှုတ်ထားတဲ့မေးခွန်းတွေနဲ့ အဖြေတွေကို ဆရာကြီးက ဖြေကြားပေးဖို့ ကျွန်မ ဒီနေရာကနေ လေးစားစွာနဲ့ ပန်ကြားအပ်ပါတယ်။

 

ပါမောက္ခဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်း။            ။        ကျွန်တော်ပထမဦးဆုံးဖြေကြားမယ့် မေးခွန်းက မြန်မာကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပျက်မှု အခြေအနေမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့တူနေတယ်လို့ နိုင်ငံခြားမီဒီယာတွေမှာ ရေးသားဖော်ပြနေကြ ပါတယ်။ အဲဒါဟုတ်ပါသလားခင်ဗျာဆိုပြီးတော့ မေးထားတဲ့မေးခွန်း ဖြစ်ပါတယ်။

 

ကျွန်တော်တို့ အိန္ဒိယနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကူးစက်မှုပုံစံကို နှိုင်းယှဉ်မယ်ဆိုရင်၊ ဒါက ကူးစက်မှုပညာအရဆိုရင် ဒီနိုင်ငံတွေဟာ တစ်နိုင်ငံနဲ့တစ်နိုင်ငံ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု အခြေအနေတွေ မတူတာတွေ ကိုလည်း ကြည့်ရမယ်။ အဓိက ဒီနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံချင်းရဲ့ ကူးစက်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်နဲ့ အညွှန်းကိန်းတွေပေါ်မှာ နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြရပါတယ်။

         

ဒါကြောင့် ပထမဦးဆုံး ဒီဖြစ်စဉ်ပေါ့။ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာဖြစ်ပွားတဲ့ ကူးစက်ရောဂါ ကပ်ရောဂါအသွင်ဖြစ်ပွားမှုနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်ပွားတဲ့ ကူးစက်ရောဂါ ကပ်အသွင်ဖြစ်ပွားမှုကို ကျွန်တော်ပထမဦးဆုံး နှိုင်းယှဉ်ပြီး ဆွေးနွေးလိုပါတယ်။

 

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာတော့ မေလမှာ သူက စတင်ဖြစ်ပွားပြီး၊ သူရဲ့ကူးစက်မှုက ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံလိုမဟုတ်ဘဲနဲ့ ဒီ Wave က တစ်ခုထဲနဲ့ပဲ သူရဲ့တိုင်းပြည်မှာ စတင်ကူးစက်ပြီး၊ သူရဲ့ တိုင်းပြည်မှာရှိတဲ့ လူဦးရေ သိပ်သည်းမှု၊ လူတွေရဲ့ သွားလာနေထိုင်မှု၊ မိသားစုတွေရဲ့ နေထိုင်မှုစရိုက်စသဖြင့် ဒီအပေါ်မှာမူတည်ပြီး ကူးစက်မှုတွေက တဖြည်းဖြည်း မြင့်မားလာပြီး ယခုဆိုလျှင် အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်နေ့အထိ ၆ ဒသမ ၇ သန်းလောက် ကူးစက်မှု တွေရှိနေပြီး၊ သေဆုံးသူကလည်း ၁၀၄၀၀၀ နီးပါးရှိနေတဲ့ အနေအထားဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ပြီးမှ ယခုဆိုရင် သူ့အခြေအနေက လူထုထဲမှာ ပျံ့နှံ့မှုတအားများနေတဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိပါတယ်။

 

ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံအနေနဲ့ကြည့်မယ်ဆိုရင် နယ်စပ်ဒေသကရော၊ လေကြောင်းလိုင်းတွေက ဝင်လာတဲ့ ခရီးသည်တွေ၊ ဒီလူတွေကို ကျွန်တော်တို့က Facility Quarantine မှာထားပြီး ထိန်းချုပ်မှုအောင်မြင်တဲ့အတွက် ကြောင့် နိုင်ငံအနေနဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု၊ သေဆုံးမှုအနည်းဆုံး အနေအထားကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

 

ဒါပေမယ့် အဲဒီအချိန်မှာပဲ ကျွန်တော်တို့ အဲဒီကာလပြီးတဲ့အခါမှာ ဒီရောဂါဖြစ်ပွားမှုနည်းတဲ့အတွက်ကြောင့် တချို့ကိစ္စလေးတွေမှာ ဖြေလျော့မှုတွေလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ လူတွေက အများအပြားခရီးသွားလာ ကြပါတယ်။ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ညွှန်ကြားထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကိုလည်း လိုက်နာမှု မရှိတော့ဘူး၊ အားနည်းလာတယ်။

 

ဒီလိုမျိုး နေထိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် လူထုထဲမှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲနဲ့ ကူးစက်သူတွေကလည်း ရှိနေတယ်။ ရောဂါကိုလက်ခံနိုင်တဲ့ လူဦးရေက ပိုပြီးများလာတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေ အားနည်းပါ တယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် Outbreak ဖြစ်နေတဲ့အချိန်၊ လေကြောင်းလိုင်းကနေ ခရီးသည်တွေ အများအပြားဝင်လာတဲ့အခါ ရန်ကုန်မှာရောဂါကို လက်ခံမယ့်လူတွေက အဆင်သင့်ဖြစ်နေပါတယ်။

 

ဒီဩဂုတ်လ နောက်ပိုင်း၊ စက်တင်ဘာလအတွင်းမှာ လူတွေကို ကူးစက်ပြီး၊ ယခုရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွား သေဆုံးမှုတွေအများဆုံးနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ရင်ဆိုင်ပြီး ခက်ခက်ခဲခဲကျော်လွှားနေရတဲ့ အနေအထားဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒါကြောင့်မို့ ခုနကလို ကျွန်တော်ရှင်းပြတဲ့အတိုင်း အိန္ဒိယရဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေတွေက မတူတဲ့အကြောင်းကို ရှင်းလင်းတင်ပြခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

 

ကျွန်တော် နောက်ထပ် မေးခွန်းတစ်ခု ရရှိထားပါတယ်။ အဲဒါက ရန်ကုန်မှာ ကူးစက်မှုတွေမကျတာနဲ့ တနေ့တနေ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါနဲ့ သေတဲ့သူတွေများနေတယ်။  အခြေအနေလေး သိချင်ပါတယ်လို့ မေးထားတာရှိပါတယ်။

 

ယခုဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ လူထုအားနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ် နှိမ်နင်းရေး တွေ ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ဒီလို ဆောင်ရွက်တဲ့အခါမှာ Containment Strategy တွေကို ဆောင်ရွက်တဲ့အခါမှာ Outbreak Management and Response ဆိုတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ လုပ်နေပါတယ်။ ဒါတွေက ဘာလဲဆိုရင် ပိုပြီးတိတိကျကျ ရောဂါတွေကို စောစောစီးစီးရှာပြီး၊ စောစောစီးစီး ကူးစက်နိုင်တဲ့သူတွေကနေ တခြားသူတွေကို မကူးစက်အောင်လို့ ကာကွယ်တဲ့ နည်းဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒီအတွက်ကြောင့် ကျွန်တော်တို့က အိမ်နဲ့ ကျေးရွာအခြေပြု ကပ်ရောဂါ ကာကွယ် နှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းတွေကိုလည်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ကျွန်တော်တို့ ဒီတစ်နေရာထဲကနေပြီး အများအပြားကို မြို့နယ် အများအပြား၊ လူအများအပြား၊ တခြား တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ်တွေကို ရောဂါကူးစက်သွားနိုင်တဲ့ နေရာတွေကို မြို့နယ်အဆင့်၊ ကျေးရွာအဆင့် သေချာသတ်မှတ်ပြီး အဲဒီနေရာတွေကို အထူးကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို လည်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။

 

နောက်တစ်ခါ သေဆုံးမှုတွေများနေတဲ့အတွက်ကြောင့် ပြည်သူလူထုထဲမှာလည်း တစ်အိမ်ချင်း၊ တစ်အိမ်ချင်းကနေ ဒီရောဂါဖြစ်ပွားပြီး သေဆုံးနိုင်တဲ့၊ အသက်ကြီးတဲ့သူတွေနဲ့ ဆီးချို၊ သွေးတိုး၊ နှလုံးရောဂါရှိတဲ့ သူတွေပေါ့နော်။ ဒါကလည်း အားလုံးသိတဲ့အတိုင်း ကိုဗစ်ရိုးရိုးဆိုရင် ၁၀၀ မှာ တစ်ယောက်ပဲ သေဆုံးပေမယ့်၊ ဆီးချိုတို့၊ နှလုံးရောဂါ တို့ဆိုရင် ဒီလူတွေက ၇ ယောက်ကနေ ၁၀ ယောက်အထိ သေဆုံးနိုင်တဲ့ အခြေအနေရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ကိုဗစ်ကာလမှာ ဒီလိုနာတာရှည်ရောဂါတွေဟာ ပုံမှန်ပြန်လည်ပြီး ဆရာဝန်တွေချိန်းတဲ့အတိုင်း ပြန်မပြရတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေ၊ ဒီလိုအခက်အခဲတွေရှိတဲ့ အတွက်ကြောင့် သူတို့အိမ်မှာကို ရောဂါအခြေအနေတွေက တချို့တွေဆိုဆိုးပြီး ကိုဗစ်ရောဂါ ကူးစက်ခံရတဲ့အခါမှာ သေဆုံးနှုန်းတွေရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျေးရွာအဆင့်၊ မြို့နယ်အဆင့်တွေမှာလည်း ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေရရှိအောင် တစ်နည်းတစ်ဖုံနဲ့ လူထုအား၊ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့အားနဲ့ ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်မှာဖြစ်ကြောင်း ကျွန်တော်အနေနဲ့ တင်ပြလိုပါတယ်။

 

ပါမောက္ခဒေါက်တာဌေးဌေးတင်။           ။        ယခုလိုမျိုး ရှင်းပြပေးတဲ့ ဆရာကြီးဦးစိုးလွင်ငြိမ်းကို ကျေးဇူး အများကြီး တင်ရှိပါတယ်။ ဒုတိယပိုင်းအနေနဲ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ကုသရေးဆိုင်ရာ မေးခွန်းတွေကို ရရှိထားပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းတွေသည် ပြည်သူလူထုကနေ သိလိုကြသော ရောဂါကူးစက်မှုတွေ၊ ရောဂါလက္ခဏာ ပြခြင်း/မပြခြင်း၊ ရောဂါလက္ခဏာ နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများရရှိနိုင်မှု အခြေအနေ၊ နောက်တစ်ခုက မိသားစုထဲမှာ ရောဂါလက္ခဏာ ပြန့်ပွားတဲ့အခြေအနေ၊ကွာခြားမှု စသည်တို့ကို ဖြေကြားပေးဖို့အတွက် ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာနမှ ညွှန်ကြားရေး မှူးချုပ် ပါမောက္ခ ဒေါက်တာဇော်သန်းထွန်းကို ဖိတ်ခေါ်လိုပါတယ်။

 

ဒေါက်တာဇော်သန်းထွန်း။           ။        ဟုတ်ကဲ့ပါ။ ပြည်သူတစ်ယောက်မေးထားတဲ့ ပထမဦးဆုံး မေးခွန်းက ဖျားနေတဲ့သူတိုင်း Fever Clinic လာဖို့ လိုပါသလား။ ဒါမှမဟုတ် အိမ်မှာပဲ အဖျားကျဆေးသောက်နေရမလား။ ဖျားတာအပြင် လည်ချောင်းနာမယ်၊ ခေါင်းကိုက်တာတွေဖြစ်လာရင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုပြီး မေးထားတာရှိပါတယ်။

 

ဒါကို ဖြေရမယ်ဆိုရင် ဖျားနေတဲ့သူတိုင်းဆိုတဲ့နေရာမှာ ဖျားနေတဲ့သူသည် ကိုဗစ်-၁၉ သံသယလက္ခဏာ ရှိတဲ့သူ ဆိုရင် Fever Clinic ကို လာရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဆီးကျဉ်လို့ဖျားတာမျိုး ဥပမာဆိုပါစို့ ဒီလက္ခဏာသည် ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါလက္ခဏာ မဟုတ်တာကြောင့် မလိုအပ်ပါဘူး။

 

သို့သော် ဖျားတဲ့လက္ခဏာသည် နှာစေးတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ၊ လည်ပင်းနာတာ၊ အနံ့ပျောက်တာနဲ့တွဲပြီး ဖြစ်လာတဲ့ ဟာမျိုး၊ ခေါင်းကိုက်တယ်။ နွမ်းတယ် အစရှိသဖြင့် အဲဒီလက္ခဏာတွေသည် ယခင်တုန်းက ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါ၊ ချောင်းဆိုးလေးပဲ အစရှိသဖြင့် ဆေးခန်းသွားဖို့ မလိုပါဘူး။

 

အိမ်မှာပဲ ပါရာစီတီမောနဲ့ ဘာမီတွန်လောက်သောက်ပြီး ပျောက်သွားနိုင်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာလို့ သတ်မှတ်လို့ ရပေမယ့်။ ယခုအချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံသည် ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုဖြစ်နေပြီး ရင်ဆိုင်နေရတဲ့အချိန်မှာ ပြည်တွင်းကူးစက်မှုနှုန်းသည် အလွန်မြန်နေတာကြောင့် ဒီလိုအချိန်မှာ ဒီလက္ခဏာသည် ကိုဗစ် - ၁၉ ကြောင့်လား။ ဒါမှမဟုတ် ရာသီတုပ်ကွေး အစရှိသဖြင့် ခွဲခြားသိဖို့လိုပါတယ်။

 

ဘာကြောင့် ခွဲခြားပြီးသိဖို့ လိုသလဲဆိုတော့ ဒီကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း မြန်တာကြောင့် ကျွန်တော်တို့ မြန်မြန်သိဖို့ လိုပါတယ်။ မြန်မြန်သိဖို့ဆိုရင် ဘာလုပ်ရမလဲ၊ တခြားနည်းမရှိပါဘူး။ မြန်မြန်စစ်ကြည့်မှ သိမှာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မြန်စစ်ကြည့်ဖို့အတွက် ယခုအချိန်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ စစ်ဆေးနိုင်တဲ့ Rapid Antigen Test လို့ခေါ်တဲ့ Test Kit တွေကို နိုင်ငံတော်က ဝယ်ပေးထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

 

တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ်တွေကို ဖြန့်ပေးထားပြီး ဖြစ်တာကြောင့်၊ ဒီဟာနဲ့ စစ်ဆေးလိုက်မယ်ဆိုရင် နာရီဝက် လောက်အတွင်းမှာ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ရှိခြင်း/မရှိခြင်းကို ခွဲခြားနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုစစ်ဆေးခြင်းကလည်း ရောဂါလက္ခဏာပြပြီး ၆ ရက်အတွင်းမှာ စစ်ဆေးမှသာလျှင် မှန်ကန်တဲ့အဖြေကို ရရှိမှာဖြစ်တာကြောင့် လူနာတွေ အနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ သံသယလက္ခဏာ ရှိပြီဆိုတာနဲ့၊ ဖျားပြီဆိုတာနဲ့၊ လည်ပင်းနာပြီဆိုတာနဲ့ သက်ဆိုင်ရာ၊ နီးစပ်ရာ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေကို သွားရောက်ပြသပြီး စစ်ဆေးမှုခံယူဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

 

ဒီလိုစစ်ဆေးမှုခံယူပြီးရင် ကျွန်တော်တို့က ဘာလုပ်မလဲဆိုရင် ရောဂါလက္ခဏာ Positive ဖြစ်တဲ့သူကို ခွဲထုတ်မယ်၊ ခွဲခြားပြီးထားမယ် အဲဒီလိုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် ကူးစက်မှုနှုန်းကို ဖြတ်တောက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် Fever Clinic ကို ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ လက္ခဏာရှိနေပြီဆိုရင်တော့ သွားရောက်ပြသဖို့ သင့်ပါတယ်။ ရာသီတုပ်ကွေး ရှိရင်လည်း သွားရောက်ပြသဖို့သင့်တယ်လို့ ကျွန်တော်အနေနဲ့ ဖြေကြားလိုပါတယ်။

 

ဒုတိယတစ်ခုအနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် ရောဂါလက္ခဏာမရှိတဲ့သူ တစ်ယောက်က လက္ခဏာပြသွားတဲ့ အနေအထားကို ဖြစ်သွားနိုင်လား။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြေရမယ်ဆိုရင် ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါ ဖြစ်နေတဲ့သူတွေသည် ၁၀ ယောက်မှာ ၇ ယောက်ကနေ ၈ ယောက်အထိ ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။

 

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အစပိုင်းလောက် ဒီဇင်ဘာလနဲ့ ဇန်နဝါရီလ လောက်တုန်းကဆိုရင် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ရှိပါတယ်။ ၁၀ ယောက်မှာ ၆ ယောက်လောက်လို့ ပြောခဲ့ပေမယ့်၊ ယခုအချိန်မှာ ၇ ယောက် / ၈ ယောက်လောက် အထိကို ရောဂါလက္ခဏာမပြဘူးလို့ ပြောနေကြပါတယ်။

 

ဒါသည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးရှုထောင့်ကနေ ကြည့်မယ်ဆိုရင် အလွန်စိုးရိမ်ဖို့ ကောင်းပါတယ်။ လူနာကိုယ်တိုင်သည် မိမိမှာ ရောဂါပိုးသယ်ဆောင်လျက်ရှိတယ်၊ ရောဂါဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ သူ့မှာ မသိဘဲနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ သွားနေတတ်ပါတယ်။ ဈေးထဲသွားမယ်၊ အရပ်ထဲသွားမယ်၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် လူကောင်းလို့ထင်နေမယ်။

 

ဒီလိုရောဂါလက္ခဏာမပြတဲ့သူတွေသည် ရောဂါလက္ခဏာ လုံးဝမပြဘဲနဲ့ သူသည် နောက်ဆုံးရောဂါမဖြစ်တဲ့ သူတစ်ယောက်အဖြစ် သူ့ကိုယ်သူ ထင်နေမယ်။ ဒါမျိုးလည်း ဖြစ်သွားနိုင်သလို ရောဂါမပြတဲ့ နေရာကနေပြီး ရောဂါလက္ခဏာ ပြသောသူအဖြစ်ကိုလည်း ပြောင်းရွှေ့ပြီး ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒီအချက်က အရေးကြီးပါတယ်။

 

ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ရောဂါလက္ခဏာ မပြခင် ၂ ရက်ကနေပြီး ရောဂါလက္ခဏာ ပြပြီးတော့၊ ပြတဲ့အချိန်၊ ပြပြီးခါစမှာ သူသည် ကူးစက်နှုန်း အရမ်းမြန်ပါတယ်။ တစ်ပါးသူကို ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ သူသည် ချောင်းဆိုးလျှင် သော်လည်းကောင်း၊ နှာချေလိုက် လျှင်သော်လည်းကောင်း သူ့ရဲ့ နှာခေါင်းနဲ့ ထိတွေ့ထားတဲ့ လက်ကနေ တစ်နေရာကို ကိုင်ထားလိုက်လို့၊ အဲဒီနေရာကို တခြားသူတစ်ယောက်က လာကိုင်ရင်သော် လည်းကောင်း၊ ပိုက်ဆံကသော်လည်းကောင်း ထိတွေ့မှုတစ်ခုကနေ ကူးစက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒါသည် ရောဂါပိုးသယ်ဆောင်ထားသူ ကိုယ်တိုင် မိမိမှာ မိမိ ရောဂါရှိမှန်း မသိတာကြောင့် ယခုကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်း Mask ကို မဖြစ်မနေတပ်ကြပါ။ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ခပ်ခွာခွာနေကြပါ။ ဘာကိုင်ပြီးပြီး လက်ကို ဆေးကြပါ။ ဒီလက်နဲ့ မျက်နှာတစ်ဝိုက်ကို မထိကြပါနဲ့ဆိုတာကို ထပ်ခါထပ်ခါပဲ ပြောနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒါကြောင့်မို့ ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒီလိုမျိုးကူးစက်မှုများပြားလာခြင်းသည် လူဦးရေထူထပ်သိပ်သည်းတယ်။ စုစည်းကြတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး အနေအထားတွေကနေ Clusters ဖြစ် လာကြတာကိုလည်း ကျွန်တော်တို့မှာ ကမ္ဘာနဲ့ အဝှမ်းက အထောက်အထားတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။

 

ဒါကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့သူတွေမှာလည်း ကိုဗစ် - ၁၉ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့သူကနေ ပြတဲ့သူအဖြစ်ကိုလည်း ပြောင်းသွားနိုင်တယ်။ ပြတဲ့သူအဖြစ် ပြောင်းသွားပြီး သူသည် ဘယ်အချိန်လောက်မှာ ဆုံးနိုင်သလဲ လို့ မေးထားတာ ရှိပါတယ်။

 

အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာ စဖြစ်ပြီးတော့ ၅ ရက်မှ ၇ ရက်လောက်အတွင်းမှာဆိုရင် ရောဂါလက္ခဏာ သည် စတင်ပြီး ဆိုးရွားတဲ့ဘက်ကို ရောက်ရှိလာပါတယ်။ အများသောအားဖြင့် ၁၀၀ မှာဆိုရင် ၉၅ ရာခိုင်နှုန်း ကျော်လောက်က ဘာမှဆိုးဆိုးဝါးဝါး အသက်အန္တရာယ် မရှိတတ်ပါဘူး။ သို့သော် ဆိုးဝါးတဲ့လက္ခဏာပြတဲ့သူ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းတော့ ရှိတတ်တယ် အစရှိသဖြင့် ကိန်းဂဏန်းတွေက ဖော်ပြနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒီတော့ မိမိသည် ရောဂါလက္ခဏာ ဆိုးရွားတာပြလာတာကို မိမိသိဖို့လိုအပ်သလို၊ သက်ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေ၊ ကျန်းမာရေးဌာနတွေကိုလည်း သွားရောက်ပြသဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလိုပြောရသလဲ ဆိုရင် ယခုလက်ရှိ ကုထုံးတွေဖြစ်တဲ့ Dexamethasone လိုဆေးမျိုး၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို သတ်တဲ့ Remdesivir လိုဆေးမျိုး၊ နောက်တစ်ခါ ကျွန်တော်တို့ ရောဂါပျောက်ကင်းသွားတဲ့သူတွေ၊ ကိုဗစ်ဝေဒနာပျောက်ကင်း သူတွေက လှူဒါန်းပေးထားတဲ့ သွေးရည်ကြည်ကုထုံးနဲ့ ကုသတဲ့ကုထုံးများသည် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အားလုံးရရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒီကုထုံးတွေရဲ့ ထူးခြားချက်က ရောဂါဖြစ်ပြီးတဲ့ အချိန်ကျရင် စောစောကုလေ၊ အထူးသဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာစပြီး ၃ ရက်အတွင်း ကုသနိုင်တယ်ဆိုရင် တော်တော်လေးကိုထိ ရောက်မှုရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် စောစောကုသ နိုင်တယ်ဆိုရင် စောစောထိရောက်မှုရှိမယ်။ အကယ်၍ လူနာသည် အကြောင်းကြောင်းကြောင့် မိမိကိုယ် မိမိ ရာသီတုပ်ကွေးထင်လို့၊ နှာစေးတယ်၊ ချောင်းဆိုးတယ်၊ ဖျားတယ်ဆိုပြီး ပါရာစီတီမောနဲ့ ဘာမီတွန်လိုဟာမျိုး လေးသောက်နေပြီး ၈ ရက်၊ ၉ ရက်လောက်နေမှ ရောက်ရှိလာတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာစစ်လို့ ကိုဗစ်က Positive ဖြစ်ပြီ ဆိုတဲ့ လူနာတစ်ယောက်မှာ အကယ်၍ အခြေအနေဆိုးလို့များ အသက်ရှူစက်တင်ရတော့မယ်ဆိုတဲ့ အခြေအနေရှိတဲ့ အချိန်၊ ၈ ရက်၊ ၉ ရက်၊ ၁၀ ရက် ရောက်မှ ကုသရတဲ့အချိန်ဆိုရင် ခုနဖော်ပြခဲ့တဲ့ ကုထုံးတွေသည် ထိရောက်မှု အားနည်းပါတယ်။

 

စောစောကုတယ်ဆိုရင် စောစောကောင်းနိုင်တာကြောင့် ဘယ်အချိန်မှာ အခြေအနေဆိုးလာမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။ စောင့်ကြည့်ပြီးလိုအပ်တဲ့ ကုထုံးတွေကို ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက အချိန်နဲ့တစ်ပြေးညီ စပြီးကုသပေးနိုင်မယ်ဆိုရင် စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေကို မရောက်ရှိဘဲနဲ့ စောစောစီးစီး ကယ်တင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒါကြောင့် စောစောသိဖို့ လိုပါတယ်။ စောစောသိခြင်းအားဖြင့် မိသားစုဝင်တွေကို ကူးစက်မှုကို လျော့ချနိုင်မယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ မိမိအတွက်လည်း ကောင်းမွန်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် စောစောစီးစီး ကုသဖို့လိုပါတယ်။ စောစောစီးစီး ရောက်လာဖို့လိုပါတယ်။ စောစောစီးစီး လိုအပ်တဲ့ကုထုံးတွေ ကုပေးခြင်းအားဖြင့် ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေတစ်ရပ်ကို ကျွန်တော်တို့ တားဆီးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

 

နောက်မေးခွန်းတစ်ခုအနေနဲ့ ကိုဗစ်လူနာက Positive ဖြစ်ပြီးတဲ့အခါကျရင် ဘယ်အချိန်မှာ Negative ဖြစ်သွားမလဲ ဆိုတာကို မေးထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြေရမယ်ဆိုရင်  နှာခေါင်းတို့ဖတ်၊ အာခေါင်တို့ဖတ်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ရှိခြင်း / မရှိခြင်းကို RT –PCR ဆိုတဲ့ စက်ကြီးနဲ့ အဆင့်ဆင့်စစ်တဲ့အခါ၊ ၆ နာရီ၊ ၈ နာရီ ခန့်ကြာတဲ့စနစ်နဲ့ စစ်တဲ့အခါ၊   နှာခေါင်းတို့ဖတ်၊ အာခေါင်တို့ဖတ်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပြီးတဲ့ လူ တစ်ယောက်ကို ဒီလိုစစ်ခြင်းသည် စစခြင်းရောဂါရရှိတဲ့အချိန်ကစပြီး တွေ့တာက အချို့တွေဆိုရင် ၄၅ ရက်အကြာ၊ တစ်လခွဲအကြာတဲ့ အထိတိုင် အောင်လည်း စစ်ရင်တွေ့နေတတ်ပါ တယ်။

 

ဒီလိုတွေ့နေနိုင်ခြင်းဟာ သူရဲ့ရောဂါပိုးသည် အခြားသူကို ကူးစက်နိုင်စွမ်းက စဖြစ်တဲ့နေ့က ၁၁ ရက်အတွင်းပဲ ကူးစက်နိုင်ပြီး ၁၁ ရက်ကျော်သွားရင် ကူးစက်နိုင်စွမ်းမရှိတော့ဘူး ဆိုတဲ့ သိပ္ပံပညာအထောက်အထားတွေအရလည်း ဖော်ပြပြီးဖြစ်ပါတယ်။

 

အဓိပ္ပာယ်က ကိုဗစ် - ၁၉ ဖြစ်ပြီးတဲ့ လူနာတစ်ယောက်သည် တစ်လလောက်မှာ စစ် ကြည့်တယ်။ စစ်ကြည့်တဲ့အခါ ပိုးတွေ့တယ်။ ပိုးတွေ့ခြင်းသည် ယခင်ရောဂါအဟောင်းက ရှိခဲ့တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်က နှာခေါင်းတို့ဖတ်၊ အာခေါင်တို့ဖတ်မှာ စစ်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါတွေ့ရှိတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဖြစ်ပြီး အခြားသူကို ကူးစက်နိုင်စွမ်းမရှိပါဘူး။ ဒီသိပ္ပံအထောက် အထားကို အသုံးပြုပြီး ယခုအချိန်မှာဆိုရင် လူနာတွေကို ဘယ်အချိန်မှာ ဆေးရုံက ဆင်းရမယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အားလုံးကအဖွဲ့နဲ့ ဝိုင်းဝန်းတိုင်ပင်စဉ်းစားကြပြီး  ဆုံးဖြတ်နေကြတာဖြစ်ပါတယ်။

 

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာလည်း ဒီနည်းနဲ့ပဲ ဆုံးဖြတ်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်   ကိုဗစ်-၁၉ Positive ဖြစ်ပြီးတဲ့အခါ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသည် တစ်လခွဲလောက်အထိကို ရှိနေနိုင်ပေမယ့် သူသည် အခြားသူကို ကူးစက်နိုင်စွမ်းမရှိဘူးဆိုတဲ့ အချက်ကိုလည်း ပြောပြနိုင်ပါတယ်။

 

တစ်ဆက်တည်းမှာ တစ်ခါဖြစ်ပြီးသောသူ နောက်တစ်ခါ ထပ်ဖြစ်နိုင်သလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို မေးထားပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ် တစ်ခါဖြစ်ဖူးသူက နောက်တစ်ခါ ထပ်ဖြစ်နိုင်တဲ့ အခွင့် အလမ်းက အလွန်နည်းမယ်လို့ ပြောရပါမယ်။

 

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံမှာ မတ်လ ၂၃ ရက်မှာ ပထမဦးဆုံးဝင်ခဲ့တဲ့ မျိုးရိုးဗီဇသည် တစ်မျိုးဖြစ်ခဲ့ ပါတယ်။ အဲဒီတစ်မျိုးကနေ မေလနောက်ပိုင်းမှာဆိုရင် ဝင်လာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်က ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ အစဦးပိုင်းမှာ ဝင်လာတဲ့ အတော်များများသည် နိုင်ငံတကာမှ ပြန်လာတဲ့နေရပ်ပြန်တွေကနေ ရောဂါပိုးတွေ တွေ့ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီဖြစ်ခဲ့တဲ့ အချိန်တုန်းက အမေရိကမှ လာတာရှိတယ်။ ဉရောပမှ လာတာရှိတယ်။ ယူကေ၊ မလေးရှား အစရှိသည်ဖြင့် နိုင်ငံပေါင်းစုံမှလာတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေသည် မျိုးကွဲ ၃ မျိုး၊ ၄ မျိုး လောက်ကို ဝင်လာတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီနောက်ပိုင်း ဩဂုတ်လ လလယ်နောက်ပိုင်းကနေ ယခုအချိန်ထိဖြစ်နေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ပိုး အများစုသည် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး မျိုးကွဲအမျိုးအစားတစ်မျိုးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးကွဲ အမျိုးအစားတစ်မျိုးကနေ လှည့်ပတ်ပြီး ဒီလိုကူးစက်နေတာ ကြောင့် အဲဒါနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကိုယ်ခံအားကတော့ ဖြစ်ပြီးသွားသောသူတွေမှာ ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။

 

ယခုကဲ့သို့ ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးတည်း လှည့်ပတ်နေတာကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးကို ခံနိုင်တဲ့ကိုယ်ခံအားသည် ဖြစ်ပြီးသွားသောသူတွေမှာ ရှိနေတာကြောင့်၊ အဲဒီဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဝင်မယ်ဆိုရင် အဲဒီမျိုးကွဲကို တိုက်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံအား သည် ရှိနေပြီးသားဖြစ်တာကြောင့် တစ်ခါဖြစ်ပြီးရင် မဖြစ်နိုင်ဘူးရယ်လို့ အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ပြောလို့ရပေမယ့် ဉပမာအားဖြင့် ဒီလူတစ်ယောက်သည် အမေရိကကို ရောက်သွားလို့ အမေရိကမှာဖြစ်တဲ့ မျိုးရိုးဗီဇ၊ မျိုးကွဲသည် နောက်တစ်ခုသာ ဖြစ်ခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ သိပ္ပံပညာသဘောနဲ့ ဖြစ်မယ်ဆို ဖြစ်နိုင်ချေရှိတယ်လို့ ပြောလို့ရတာ ဖြစ်သလို၊ လက်တွေ့မှာလည်း ဟောင်ကောင်မှာ တစ်ခါဖြစ်ဖူးတဲ့ တရုတ်လူမျိုး တစ်ဦးသည် အီတလီတို့၊ ယူကေတို့က ပြန်လာတဲ့အချိန်မှာ နောက်တစ်ခေါက် ပြန်ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ သိပ္ပံအထောက်အထားတစ်ခုကိုလည်း ကျွန်တော်တို့ တွေ့ရှိထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါက ရှားရှားပါးပါး ဖြစ်ရပ်ပါ။ ဒီတော့ အကြမ်းဖျင်းပြောရမယ်ဆိုရင် တစ်ခါဖြစ်ဖူးတဲ့သူသည် နောက်တစ်ခါ ပြန်ဖြစ်နိုင်ချေမရှိဘူးလို့ပဲ ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ဖြေကြားလိုပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

 

ဒေါက်တာဌေးဌေးတင်။               ။        ဟုတ်ကဲ့၊ ဆရာဦးဇော်သန်းထွန်း သေသေချာချာလေး ဖြေကြားပေးခဲ့တဲ့ အတွက် ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးအပိုင်းအနေနဲ့ ဓာတ်ခွဲမှုပိုင်းဆိုင်ရာ မေးခွန်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ယခုကိုဗစ် - ၁၉ ဓာတ် ခွဲစစ်ဆေးမှုက မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလကစပြီး အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဓာတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာဌာနက လုပ်ဆောင်နေခဲ့တာ၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀ ရက်ကစပြီး ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ကျွန်မတို့ ကိုယ်တိုင်စပြီး ပြုလုပ်ခွင့်ပေးတဲ့အတွက် စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

 

ဒီအတောအတွင်းမှာ နည်းပညာအသစ်အဆန်းတွေလည်း အများကြီးပေါ်ခဲ့ပါတယ်။  မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ နည်းပညာ အသစ်တွေကို တီထွင်နိုင်တဲ့ အရည်အသွေး လောလောဆယ် မရှိသေးပေမယ့် ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ နည်းပညာတွေနဲ့ထပ်တူ တစ်ပြိုင်နက်တည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာလိုက်နိုင်အောင် ကျွန်မတို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်တဲ့သိလိုတဲ့ မေးခွန်းတွေ အများကြီးတွေ့ရပါတယ်။ ဒီအထဲကနေ  မေးခွန်းအချို့ကို ဖြေကြား ပေးပါမယ်။

 

ဒါကနည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ မေးခွန်းဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလနဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလမှာစပြီး မော်လီကျူလာနည်းပညာနဲ့ စမ်းသပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီစမ်းသပ်မှုနဲ့ ယခုအခါမှာ ရောဂါတွေ့ရှိတဲ့သူတွေကလည်း အများကြီးများလာပါတယ်။ အဲဒါမျိုး များလာတဲ့အခါ အမေရိကမှာ ရှိနေတဲ့ Centers for Disease Control and Prevention လို့ခေါ်တဲ့ CDC ကနေ အကြံပြုတဲ့ နည်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ဓာတ်ခွဲနမူနာတွေကို စုပေါင်းပြီး Pool Test လုပ်ဖို့အစီအစဉ် ရှိလား / မရှိဘူးလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေကို မေးပါတယ်။ မေးခွန်းရှင်ကတော့ ဒါသည် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ပိုပြီးကောင်းမယ်လို့ သူယူဆတဲ့အတွက်ကြောင့် မေးခြင်းဖြစ် ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မအနည်းငယ် ဖြေကြားလိုပါတယ်။

 

ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုမှာ ကျွန်မတို့ ကိုဗစ်-၁၉ ကို အဓိက ပြောကြားရရင် ကိုဗစ်-၁၉ ကို ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ် စစ်ဆေးတဲ့အခါ တစ်ဦး၊ တစ်ယောက်ကနေ ရောဂါ ရှိ / မရှိ လာပြီး စစ်ဆေးတယ်။ ဒီတစ်ဦး၊ တစ်ယောက်ကိုပဲ အဖြေထုတ်ပေးပါတယ်။ အဲဒါမျိုး အားလုံးက တော့ Diagnostic လို့ခေါ်ပါတယ်။ ရောဂါ ရှိ / မရှိ သိအောင်နဲ့ ရောဂါ ရှိ / မရှိ သိရင်သိခြင်းအားဖြင့် ပြုလုပ်ရမည့်အခြေအနေတွေ၊ လုပ်ဆောင်ရမယ့်အချက်တွေ၊ ရောဂါ မရှိရင် မရှိသူတွေ အတွက် ဆောင်ရွက်ရမယ့် အခြေအနေတွေဆိုပြီး ခွဲခြားထားပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက Screening Test လိုခေါ်ပါတယ်။ Screening ဆိုတာက ရောဂါရှိတယ်လို့ တစ်ခါမှ သံသယ မရှိပါဘူး။

သို့သော် အုပ်စုလိုက်ကြီးအပေါ်မှာ ဒီရောဂါ ရှိ / မရှိကို ကျွန်မတို့ အခြေအနေအမှန်ကို သိရှိလိုတဲ့အတွက်ကြောင့် ဉပမာအားဖြင့် ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်ရတော့မလား။ စုပေါင်းနေတဲ့ စက်ရုံတစ်ရုံမှာ ရောဂါရှိတဲ့သူတွေ ရှိနေသလား။ ရောဂါ ရှိခြင်း / မရှိခြင်းကို စက်ရုံပြန်ဖွင့်ဖို့အတွက် သိရှိလိုတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ  Screening လုပ်ပါတယ်။ ဒါမျိုး အခြေအနေမျိုးဆိုရင် တစ်ဦး၊ တစ်ယောက်ချင်းစီကို ကျွန်မတို့ အဖြေပေးပို့စရာ မလိုပါဘူး။ စုပေါင်းစစ်ပြီးတော့ စုပေါင်းအဖြေပဲ စစ်ဖို့ သင့်တယ် / မသင့်ဘူး ရောဂါရှိခြင်း / မရှိခြင်းကို စုပေါင်းအဖြေတစ်ခုပဲ ပေးရပါတယ်။

 

နောက်ဆုံးတစ်ခုက Surveillance Testing လို့ခေါ်ပါတယ်။ ကိုဗစ် - ၁၉ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘယ်လောက်အထိ ဆက်ရှိမယ်လို့ မသိပါဘူး။ သို့သော်လည်း ဖြစ်ပွားမှုတွေ ဖြည်းဖြည်း ချင်းနဲ့ လျော့နည်းလာပြီး အသေအပျောက်တွေ လျော့နည်းလာတဲ့အချိန်မှာ  Population အကုန်လုံး၊ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးမှာရှိနေတဲ့ ကမ္ဘာသူကမ္ဘာသား၊ မြန်မာ နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတွေ အားလုံးသည် ကိုဗစ် - ၁၉ ကို တစ်နည်းမဟုတ် တစ်နည်းနဲ့ ထိတွေ့ခဲ့တာဖြစ်တဲ့ အတွက်   Herd Immunity လို့ခေါ်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားတွေ ပေါ်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒီ Immunity တွေ လူထုထဲမှာ ဘယ်လောက်ရှိသလဲဆိုတာသိဖို့အတွက် ကျွန်မတို့ ခုခံစွမ်းအား Antibody စစ်ပါတယ်။ ဒါကိုလည်း Serology Surveillance လို့ခေါ်ပါတယ်။ ယခု မေးခွန်းရှင် မေးထားတဲ့ Group Testing ဆိုတာက ကျွန်မတို့ သုံးဖို့လည်း ပထမက စီစဉ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါမျိုးအခြေအနေကို စီစဉ်ခဲ့ခြင်းအားဖြင့် သူက အချိန်ကုန်သက်သာတယ်။ ကုန်ဆုံး နေတဲ့ ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်မှုပစ္စည်းတွေကိုလည်း ချွေတာရာ ရောက်ပါတယ်။

 

သို့သော် ယခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ရန်ကုန်မြို့ရဲ့ အခြေအနေဆိုရင်တော့ ရောဂါဖြစ် ပွားမှုက အတက်ဘက်မှာပဲ ရှိပါသေးတယ်။ နည်းနည်းကျသလို ထင်ရပေမယ့်၊ လောလော ဆယ် အတက်ဘက်မှာပဲ တန်းနေတဲ့ သဘောရှိတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဒါမျိုးစစ်ဆေးမယ်ဆိုရင် ပိုမိုပြီး Group လုပ်လိုက်တယ်။ ၅ ယောက်တစ်စု စစ်လိုက်တယ်။ ၅ ယောက်ထဲမှာ Positive ထွက်ရင် ဒီ Positive က ဘယ်သူလဲဆိုတာကို ကျွန်မတို့ ပြန်ပြီးတော့ ဖြေရှင်းရမယ်။ နှစ်ခါ စစ်ရင် နှစ်ခါကုန်တဲ့နည်းဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒါကြောင့် ရန်ကုန်မြို့နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေမျိုးမှာ လောလောဆယ်တော့ Group Testing ကို ကျွန်မတို့ စမ်းသပ်စစ်ဆေးနိုင်ဖို့အတွက် အခြေအနေ မရှိသေးကြောင်း ဒီမေးခွန်း ကို ဖြေကြားလိုပါတယ်။

 

ဒုတိယမေးခွန်းက ယခုလိုမျိုး နှာခေါင်းတို့ဖတ်၊ အာခေါင်တို့ဖတ် ယူတာဟာ ယူတဲ့သူ အတွက် သီးသန့် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ လိုပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်သူပဲလုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါ ကြောင့် အချို့သောနိုင်ငံ ဉပမာအားဖြင့် ဟောင်ကောင်လို နိုင်ငံတွေမှာ တံတွေးကနေ စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့ နည်းတွေလည်း ပေါ်နေပါပြီ။ အဲဒါမျိုး တံတွေးကနေ စမ်းသပ် စစ်ဆေးတဲ့နည်းကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ သုံးလို့ ရ / မရ ဆိုတာလေးကို မေးပါတယ်။

 

ဟုတ်ပါတယ်။ တံတွေးကနေ စမ်းသပ်စစ်ဆေးတဲ့ နည်းပညာက Rapid Test လို့ခေါ်တဲ့ အချိန်တိုအတွင်း အဖြေသိတဲ့ နည်းပညာမှာတော့ မပေါ်သေးပါဘူး။ သူဟာ မော်လီကျူလာ နည်းပညာမှာတော့ အာခေါင်တို့ဖတ်၊ နှာခေါင်းတို့ဖတ် နေရာမှာ အစားထိုးတဲ့နည်းပညာအဖြစ် အမေရိကန်နိုင်ငံ FDA က အသိအမှတ်ပြုထားတာတွေ ပေါ်နေပါပြီ။

 

သို့သော် အချိန်က နာရီဝက် မဟုတ်ပေမယ့် ၄၅ မိနစ်၊ တစ်နာရီအတွင်းမှာ စမ်းသပ် နိုင်တဲ့ Loop - mediated Isothermal Amplification (LAMP) နည်းနဲ့ ကျွန်မတို့ စမ်းသပ်လို့ ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူက Sensitivity အနေနဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဟာကို ကျွန်မတို့ စပြီးစစ်ဆေးမယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံဆေးပညာရှင်အ သင်းတို့၊ ဆေးကောင်စီ တို့မှာ တစ်ခေါက်လောက် ဆွေးနွေးခဲ့ပြီးသားဖြစ်ပါတယ်။

သို့သော်လည်း Rapid Test လို့ခေါ်တဲ့ နည်းပညာဟာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က အတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။ သူက ပိုလျင်မြန်တယ်။ ပိုတိကျတယ်။ ကိုယ်ရွေးတဲ့အုပ်စုသာ မှန်တယ်ဆိုရင် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အထိကို Sensitivity ကောင်းတယ်။ နောက်တစ်ခုက Specificity ကလည်း ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်း လောက်အထိကို ရှိပါတယ်။ ၁၅ မိနစ်၊ မိနစ် ၃၀ လောက်အတွင်းမှာ လူနာရဲ့ ကုတင်ဘေးတင်ပဲ ချက်ချင်းအဖြေရ နိုင်ပါတယ်။

 

ဒါကြောင့် စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်က မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါရှာဖွေတဲ့ နည်းထဲမှာ Rapid Antigen Test စသုံးတာကိုလည်း မှတ်တမ်းတင်ရမယ့် နေ့တစ်နေ့ပါ။ ဒါကို ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ ရောက်ရှိတဲ့ပစ္စည်းတွေနဲ့ ရန်ကုန်မြို့ဆေးရုံကြီးတွေမှာ စတင်သုံးစွဲပါတယ်။

 

ဒီနေရာမှာ အလျဉ်းသင့်လို့ အများစုမေးကြတဲ့ Sensitivity ၊ Specificity ဆိုတာလည်း ဖြေချင်ပါတယ်။ Sensitivity ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းဆိုတာက ရောဂါပိုးရှိတဲ့သူ ၁၀၀ မှာ ၁၀ ယောက် လွတ်တယ် လို့ဆိုလိုတဲ့နည်း မဟုတ်ပါဘူး။ သူ့မှာက ဖော်မြူလာရှိပါတယ်။ Sensitivity ကောင်းတယ်ဆိုတာက မှားပြီး‌ရောဂါရှိတဲ့သူကို ရောဂါမရှိကြောင်း ထုတ်ပေးနိုင် တဲ့ ဦးရေနည်းတယ်ဆိုရင် Sensitivity ကောင်းတာပါ။

 

Specificity ကောင်းတယ်ဆိုတာက ရောဂါမရှိရဲ့သားနဲ့ ရှိပါတယ်လို့ မှားပြီး‌တော့ Positive အဖြေ မှားထုတ်နိုင်တာ နည်းတာပါ။ ယခု Rapid Test တွေက Specificity အရမ်း ကောင်းတယ်၊ ၉၉ / ၁၀၀ အဲဒါဘာလဲဆိုတော့ မှားပြီးတော့ Positive လို့ မပြောဘူးလို့ ပြော တာပါ။ သူ့ Positive ဆိုရင် တကယ် Positive ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော် သူ့ရဲ့တကယ် Negative ဆိုရင် အမှန်တကယ် Negative မဟုတ်ဘဲနဲ့ Falsely Negative ဖြစ်တာမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။

ဒါကြောင့် Rapid Diagnostic Test တွေဟာ သူသည် ရောဂါမပျိုးချိန် ၂ ရက်၊ ရောဂါ ပျိုးပြီး ၆ ရက်အတွင်းမှာသာ ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ Rapid Test မှန်သမျှအားလုံးဟာ ဒါလောက် အတွင်းမှာ စစ်တာအကောင်းဆုံးလို့ ရောဂါလက္ခဏာရှိလည်း ပေါ်ရမယ်။ PUI လို့ခေါ်တဲ့ သံသယလူနာ ဖြစ်ရမယ်။ Anosmia ဆိုတဲ့ နှာခေါင်းအနံ့မရ ခြင်းသည် ရောဂါလက္ခဏာထဲမှာ ပါပါတယ်။ ဒီလို အုပ်စုများ၊ ဖျားတဲ့သူ၊ အသက်ရှုလမ်းကြောင်း အခက်အခဲရှိတဲ့သူ၊ နုံးခွေတဲ့သူတွေကို စစ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒါမျိုးသည် အင်မတန်ကောင်းမွန်တဲ့ အနေအထားရှိတယ်လို့ ပြောလိုပါတယ်။

 

နောက်တစ်ဆက်တည်း မေးခွန်းကတော့ Rapid Test နဲ့ တစ်ခါစစ်တိုင်း အမှန်ဆိုတာ ယူဆရမှာလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းပါ။  ဒီမေးခွန်းက အများစုလည်း မေးသလို အများလည်း သိချင် ကြပါတယ်။ Rapid Test လို့ အများစု ပြောကြပေမယ့် Rapid Test မှာ ၂ မျိုးရှိပါတယ်။ Antigen  ကို စစ်တာနဲ့ Antibody ကိုစစ်တာပါ။ Antigen သည် ကိုဗစ် - ၁၉ ကို ဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပါ။ အခွံပါတဲ့ဗိုင်းရပ်စ်ပါ။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်အထဲမှာရှိနေတဲ့ အသားလေးတွေ၊ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အပေါ်မှာ ရှိနေတဲ့ အချွန်အတက်လေးတွေ၊ N Gene တို့ ၊ E Gene တို့ ၊ S Gene တို့ အဲဒီ Gene တွေကို စစ်တာမဟုတ်ဘဲနဲ့ အဲဒီ Gene ကို ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အခြေခံပရိုတိန်းဓါတ်ကို စစ်တာပါ။ အဲဒါ Rapid Test ဖြစ်ပါတယ်။

 

PCR ကတော့ အဲဒီ Gene တစ်ခုချင်းကို စစ်တာပါ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ PCR နဲ့စစ်တဲ့ နည်း ပညာသည် Gold Standard ဖြစ်ပါတယ်။ Gold Standard သည် ပျောက်ကွယ်သွားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ Gold Standard ကို အစားထိုးတာလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ Gold Standard ကြောင့် အချိန်ကြာရတယ်။ အချိန်သည် တစ်ရက်လည်း ကြာပါ တယ်။ နှစ်ရက်လည်း ကြာပါတယ်။

 

 အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဓာတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာဌာနဆိုရင် ၂ ရက်ကနေ ၃ ရက်အထိတောင် အဖြေတွေကိုပေးတာ ကြန့်ကြာတာရှိပါတယ်။ အဲဒါမျိုးအချိန်မှာ ဖြစ်နိုင်တဲ့စုဝေးခြင်း ပြဿနာကြောင့် ဖြစ်လာတဲ့ကူးစက်လွယ်တဲ့ အခြေအနေမျိုးကို ကာကွယ်တဲ့အချိန်မျိုးတွေ၊ ရန်ကုန်လိုမျိုး Pretest Probability မစစ်ခင်ကတည်းက တွေ့နိုင်တယ်လို့ မှန်းခြေ၊ ဖြစ်နိုင်ချေများတဲ့ နေရာမျိုးတွေကျတော့ PCR  ကို သူက ကူညီတဲ့အနေနဲ့ Rapid Antigen  Test ကို ပြောတာပါ။ Antibody မဟုတ်ပါဘူး။ Antibody ကို စစ်ပြီးတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်မှု မှားယွင်းသွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေလည်း ရှိပါတယ်။

 

ဒါကြောင့် အဲဒါမျိုးအခြေအနေမျိုးမှာဆိုရင် တစ်ခါစစ်လို့ Positive ဆိုရင် အမှန် တကယ် တစ်ခါစစ်ရုံနဲ့ ယုံလိုက်လို့ ရပါတယ်။ တစ်ခါစစ်လို့ Negative ဆိုရင်သာ နှစ်ခါပြန်စစ်ဖို့လည်း လိုပါတယ်။ လက္ခဏာများ ပေါ်လာခဲ့ရင်လည်း PCR နဲ့လည်း Confirmation လုပ်ဖို့လည်း လိုပါတယ်လို့လည်း ကျွန်မဒီနေရာက ပြောချင်ပါတယ်။ ဒါကတော့ ကျွန်မတို့ ရရှိတဲ့ မေးခွန်းတွေထဲက ခြုံငုံပြီး ဖြေကြားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ 

 

ဒေါက်တာဇော်သန်းထွန်း။           ။ ပထမဦးဆုံးအကြိမ်မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ထက်ကို ယခုတွေ့ရတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်က ၁၀ ဆမြန်တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေလည်း ရှိနေပါပြီ။ တကယ်လည်း ကူးစက်နှုန်းမြန်တာကြောင့် ပြည်သူများ အနေနဲ့ ဆရာတို့ပြော ကြားတဲ့ Mask ကို တပ်ကြပါ။ လက်ကိုဆေးကြပါ။ လူစုလူဝေး မသွားကြပါနဲ့။ ခပ်ခွာခွာနေ တာကို အားလုံး ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ တစ်ဦးချင်း၊ တစ်ယောက်ချင်းစီက လိုက်နာကြစေချင်တာကို ပြောကြား လိုပါတယ်။

 

ဒေါက်တာဌေးဌေးတင်။     ။        ယခုကျွန်မတို့ ဒီ Rapid Test တွေကို အွန်လိုင်းကနေ ရောင်းတယ်လို့ တွေ့ရ၊ ကြားရပါတယ်။ လက်ရှိသုံးနေတဲ့ အဖြေကို နာရီဝက်အတွင်း ဖတ်နိုင် တယ်ဆိုတဲ့ Rapid Antigen Test က ကျွန်မ ခုနကပြောသလို Gold Standard လို့ခေါ်တဲ့ RT-PCR နည်းပညာကို အစားထိုးခြင်း မဟုတ်ဘဲနဲ့ အရေးပေါ်ကူညီတဲ့ သဘောလေးရှိပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာလည်း ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနကနေ တရားဝင် ဝယ်ယူထား သော၊ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က အသိအမှတ်ပြုထားသော အမျိုးအစားကိုပဲ  သုံးစွဲနေပါတယ်။

 

ဒါကြောင့် ဒီ Test တွေကိုပဲ အွန်လိုင်းကနေတစ်ဆင့် ရောင်းတာတို့၊ ရောဂါမရှိဘူး သတ်မှတ်နေကြပြီး အခြေခံ လိုက်နာရမယ့်၊ စောင့်ထိန်းရမယ့်၊ တစ်ဦးချင်း ကျင့်ဝတ်တွေကို မေ့လျော့သွားမယ်ဆိုရင် ရောဂါများထိန်းချုပ်ရာမှာ အခက်အခဲ အများကြီး ရှိနေနိုင် တယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ကျွန်မ ပြောကြားလိုပါတယ်။

 

နောက်တစ်ခုက ကာကွယ်ဆေးများ ကို ယခုတင်သွင်းလာတာတို့၊ တရုတ်ကာကွယ်ဆေးတွေကို စပြီးသုံးနေ တယ်ဆိုတာကို မီဒီယာမှာ တွေ့တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ပါ၊   ကာကွယ်ဆေးကို ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ၂၀၂၁ ခုနှစ် နှစ်လယ်လောက်မှ အစောဆုံးသုံးနိုင်မယ်။ နောက်ဆုံးအဆင့်ကို ရောက်နေတာ၊ စမ်းသပ်နေတာ ၂၉ ခုလောက် ဆိုတော့ ဒီဟာတွေ အားလုံးပြီးရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း တာဝန်ရှိသူများက အားလုံးကို ဆက်သွယ်ပြီးတော့ ပြည်သူပြည်သားတွေ ရရှိဖို့အတွက် စီမံထားပြီးသား အစီအမံကောင်းတွေရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဒီလို Online က ရောင်းတဲ့ကာကွယ်ဆေးတွေကို စောစောစီးစီး ယုံပြီးတော့ သုံးစွဲမှုတွေမပြုသေးဖို့  ပြောကြားလိုပါတယ်။

အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။