မိုးမြ မွှေးရီ ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်

၁၃ နိုဝင်ဘာ

 

စာပေခရီးသည်များ

 

မြောက်ပြန်လေကိုဆန်တက်လာသော ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်သွား ခရီးသွား မော်တော်ယာဉ်ကြီးသုံးစီးသည် ရန်ကုန်မှ မန္တလေးဆီ နတ်မြင်းပျံသို့ မြူးမြူးကြွကြွ ဦးတည်ပျံသန်းနေပါသည်။ အမြန်လမ်းမကြီးဝယ် ဆောင်းဖူးသစ်စ သဇင်ရနံ့ဦးသည် သင်းပျံ့လှသမို့ အားရပါးရရှူရှိုက်မိသည်။ “တော်သလင်းမိုး ကန်သင်းကျိုး” ဟူသော ဆိုရိုးစကားကို သတိလွတ်မှောက်မှားကာ သီတင်းကျွတ်မိုး စံချိန်ကျိုးခဲ့ပြီးနောက် အားမရနိုင်သေးထင့်...တန်ဆောင်မုန်းမိုး ရေလျှံထိုးတော့မည့်အလား အံ့ကာလေ တဖွဲဖွဲရွာလေ တသည်းသည်းဖြစ်နေသည်။

 

မြေပြင်ဝယ် ကဏန်းကျစ်စာ မပိတ်သေး၊ ကဏန်းတွင်း မပိတ်သေးသဖြင့် “မိုး” ကျန်သေးသည်ဆိုသော ရှေးလူကြီးသူမများ၏ ရာသီသင်္ကေတကို မှတ်သားထားသဖြင့် ဪ.. မိုးရွာဦးမှာပါလား၊ မုန်တိုင်းမိုးသို့ ရွာလေမည်လား၊ သီတင်းကျွတ်၊ တန်ဆောင် တိုင်ပွဲရက်များ မိုးဖျက်လေမလား ပူပန်ခဲ့မိပါသည်။ နိုဝင်ဘာလ၇ရက်နေ့ ညဦးကရန်ကုန် မြို့ပြကြီးကို နှုတ်ဆက်ပြီး ထွက်ခွာလာခဲ့သော ကျွန်တော်တို့၏ ဦးခေါင်းများပေါ်သို့ မန္တလေးရင်ခွင်ကို တိုးဝင်ထွေးဖက်စ စကား အင်း အဝိုင်းအရောက်တွင် မိုးစက်မိုးပေါက်တို့က အေးမြလျက် စိပ်စိပ်ပျစ်ပျစ်လေး ရွာသွန်းလာသည်။ အိုး... အေးမြသော မိုးစက်မြားတံများ။

 

စာပေခရီးသွားများသည် ၂၀၁၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်မှ ၁၁ ရက်နေ့အထိ မန္တလေးတောင်ခြေအနီးရှိ မာကျူးရာ I (Mercure) ဟိုတယ်တွင် ကျင်းပမည့် ပဉ္စမအကြိမ်မြောက် ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်ကိုဆင်နွှဲရန် ရန်ကုန်မြို့ကြီးမှမန်းရွှေမြို့ကြီးဆီ ခရီးနှင်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ပွဲတော်ဖြစ်မြောက်ရေးနာယက ဂုဏ်ထူး ဦးသိန်းနိုင်၊ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနေအုပ်(စိန်ပေါလ်)၊ ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ ဒေါက်တာတင်အောင်ရွှေတို့နှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာအောင်မြင့် (မန္တလေး)တို့ပူးပေါင်း၍ စာပေပွဲတော်ကြီးဖြစ်မြောက်အောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။

 

စာပေပွဲတော်ပန်းဥယျာဉ်ကြီးဖွင့်

 

နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့ နံနက်ဦးကား ဧရာဝတီမြစ်ကြီး၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းအနီးရှိ မန္တလေးမြို့၌ မီးကြွင်းမိုးကျန် ရနံ့များဖြင့် အေးမြမွှေးရီနေပါသည်။ ထိုနေ့နံနက် ၈း၄၅ နာရီတွင် မန်းတောင်ခြေက Mercure Mandalay Hill Resort Bouci Conference Centre oz& spoolo.co ပွဲတော် ဖွင့်ပွဲကျင်းပခဲ့ကြပါသည်။ ရှေးဦးစွာ မန္တလေး ကိုယ်ပိုင်အထက်တန်းကျောင်းများ အသင်းနှင့် ပုဂ္ဂလိကကျောင်းများမှ ကျောင်းသူကျောင်းသားလေးများက ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်ကို ဂုဏ်ပြုသည့်အနေဖြင့် သံစုံတီးဝိုင်း၊ သံပြိုင်သီဆိုမှုနှင့် တေးသရုပ်ဖော်တို့ဖြင့် ဖျော်ဖြေတင်ဆက်ခဲ့ကြသည်မှာ ဝေဝေဆာဆာ မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင်ရှိလှ၏။ ထို့နောက် နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ထံမှ ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်သို့ ပေးပို့သည့် နှုတ်ခွန်းဆက်စကား ဗီဒီယိုဖိုင်ကို ပြသသည်။ ထို့နောက် ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာဖေမြင့်၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ဟောင်ကောင် ကောင်စစ်ဝန်ချုပ် Mr. Andrew Richard Heyn qe epoos စာပေပွဲတော်ဖြစ်မြောက်ရေးကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးနေအုပ် (စိန်ပေါလ်)တို့က အဖွင့်အမှာစကားများ အသီးသီးပြောကြားခဲ့ကြပါသည်။

 

စာပေပန်းရနံ့မွှေးကြိုင်

 

အဆိုပါ ဟိုတယ်ဝင်းအတွင်းရှိ နေရာငါးနေရာတွင် စာပေဆိုင်ရာ စကားဝိုင်းများ၊ ဟောပြောပွဲများ၊ Paper Readingများ၊ ကဗျာရွတ်ဆိုပွဲများ ဆက်လက်ကျင်းပခဲ့ရာ စာပေရနံ့များ မွှေးကြိုင်နေတော့၏။ ဂုဏ်ထူး ဦးသိန်းနိုင်၊ ကဗျာဆရာကြီး သူရဇော်၊ မြမဉ္ဇူ၊ တိုးထက်တို့၏ “မြန်မာကဗျာ၏အလှ” စကားဝိုင်း၊ ကဗျာဆရာများဖြစ်ကြသော မြေလတ်မောင်မြင့်သူ၊ တောင်တွင်း မောင်သင်းကျော်၊ စလင်းဘုန်းကျော်၊ ဘုန်းဝေတို့၏ “မြန်မာ ကဗျာ၏ ရှေ့ခရီး” စကားဝိုင်း၊ ကြူကြူသင်း၊ မနှင်းဖွေး၊ မှော်ဝန်းကြည်မြတ်၊ ပုသိမ်အောင်သန်းဦးတို့၏ “ရသဝတ္ထုများ၏ ကာလနရီ၊ ပန်းချီဆေးစက်” စကားဝိုင်း၊ နတ်မောက် အနီချို၊ ဒေါ်မမနိုင် ကြူကြူသင်း၊ ဒေါက်တာဇော်ထွန်းတို့၏ “Our Literary Figure” (အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်) စကားဝိုင်း၊ နေအုပ် (စိန်ပေါလ်)၊ ခင်မောင်ထွေး (ပညာရေး)၊ မြတ်ဝေတိုး (ပညာရေးတက္ကသိုလ်)၊ ဒေါက်တာတင်အောင်ရွှေ(သုတေသီ)တို့၏ “မြန်မာ့ပညာရေးအပြောင်းအလဲများ၏ ဦးတည်ရာ” စကားဝိုင်း၊ ကျော်ကျော်လှိုင်၊ လင်းသိုက်ညွန့်၊ ဒေါက်တာကသရင်းကျော်၊ စိုးဟိန်းတို့၏ “ဇက်” မျိုးဆက် (*7"generation)စကားဝိုင်း စသည့် စကားဝိုင်းများမှာ အထူးစိတ်ဝင်စား ဖွယ်ရာစကားဝိုင်းများ ဖြစ်ကြပါသည်။

 

စာရေးဆရာများ၏ Creation of a Novel “ဝတ္ထုတစ်ပုဒ်ဖန်တီးခြင်း”နှင့် Why I Write “ဘာကြောင့်စာရေးတာလဲ” ဟောပြောမှုမှာ ပရိသတ်စာချစ်သူများ အားရကျေနပ်ဖွယ်ရာ ဖြစ်ခဲ့ပါ၏။ ပုညခင်၏ The Novel “ဝတ္ထု' ဟောပြောမှုမှာလည်း စာဖတ်ပရိသတ်များ နှစ်သက်ကြသည်။ ကဗျာဆရာ နေမျိုး၏ “ကဝိဘာရတီကျမ်းမှ ထုတ်ယူရရှိသော ကဗျာဆိုင်ရာသင်ခန်းစာအချို့” စာတမ်းနှင့် အမေးအဖြေခန်းမှာ အထူးကောင်းမွန်လှပါ၏။ “အကယ်ဒမီစိန်မွတ္တား”စာတမ်း၊ သန်းစိုးအောင် ၏ Truth of Poems စာတမ်း၊ မြနှောင်းညို၏ ဝတ္ထုတစ်ပုဒ် ဖန်တီးခြင်းအနုပညာ၊ ခင်လေးငယ်၏ ဘာသာပြန်စာတမ်း စသည့် စာတမ်း များမှာလည်း စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းပါသည်။ နိုင်ငံခြားစာရေးဆရာများ၏ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲများလည်း ပါဝင်သဖြင့် စာပေပွဲတော်မှာ လှချင်တိုင်းလှနေလေသည်။

 

သူရဇော်၊ မြတ်ဝေတိုး(ပညာရေး)၊ ကိုမြင့်ထွန်း(Quality)၊ ဦးအေးချို (မဟာဝိဇ္ဇာ) တို့၏ “ဗုဒ္ဓစာပေကိုသင်ယူခြင်း”စကားဝိုင်း၊ လေးကိုတင်၊ ကြည်ခိုင်၊ မင်းချမ်းမွန်၊ ရွှေဒါးမောင်လေးရည်တို့၏“မြန်မာရသစာတမ်း၏ ပုံပန်း"စကားဝိုင်း၊ သူရဇော်၊ မြေလတ်မောင်မြင့်သူ၊ စလင်းဘုန်းကျော် ၊ မောင်စိမ်းနောင် (လယ်ဝေး)တို့၏ “ဧည့်ခန်းဆောင်က ပန်းအလင်္ကာ” စကားဝိုင်းတို့အပြင် ရုပ်ရှင်ပညာရှင်တို့၏ စကားဝိုင်းနှင့်၊ ကာတွန်းပညာ ရှင်တို့၏ သတင်းကာတွန်း၊ နိုင်ငံရေးကာတွန်း၊ သရုပ်ဖော်ကာတွန်း” စသည့် စကားဝိုင်းများ၊ ကဗျာဆရာများ၏ ကဗျာရွတ်ဆိုပွဲများဖြင့် မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင် စာပေပွဲတော် လတန်ဆောင်တိုင်၊ တန်ဆောင်မုန်းဧရာဝတီ စာပေပွဲတော်ကြီးကားတန်ဆောင်မုန်းလဆန်း ၁၃ ရက်နေ့မှ လပြည့်နေ့တိုင် ခြိမ့်ခြိမ့်သဲသဲ ကျင်းပပြီးစီးခဲ့လေပြီ။

 

အစဉ်အလာမပျက်

 

ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်ကို ယခင်နှစ်များက ကျင်းပနေကျအတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံတကာမှ စာရေးဆရာ၊ စာရေးဆရာမများ တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး ဘာသာရပ်အလိုက် စကားဝိုင်းများ၊ စာတမ်းဖတ်ပွဲများ၊ ဟောပြော ပွဲများ၊ ကဗျာရွတ်ဆိုပွဲများအား နေ့စဉ် နံနက် ၉ နာရီမှ ည ၆ နာရီအထိ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ကာတွန်းလက်ရာများ ပြခန်းနှင့် စာအုပ် အရောင်းဆိုင်များလည်း ဖွင့်လှစ်ပြသရောင်းချခဲ့ပါသည်။

 

ပွဲတော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံအကျဉ်း

 

ဧရာဝတီစာပေပွဲတော် ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ၂၀၁၃ ခုနှစ်က မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဗြိတိန်သံမတ်ကြီးနှင့်ဇနီး ဂျိန်းဟန်း(Jane Heyn) တို့သည် စာပေကို အလွန်ဝါသနာပါသူများဖြစ်ကြပြီး နိုင်ငံတကာ စာပေအသိုင်းအဝိုင်းမှ စာရေးဆရာ၊ စာရေးဆရာမများနှင့်လည်း အလွန်ရင်းနှီးကြသူများဖြစ်ကြသည်။ ၎င်းတို့ ဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးသည် နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် ရင်းနှီးခင်မင်ကြသဖြင့် နိုင်ငံတကာမှ စာရေးဆရာ၊ စာရေးဆရာမများကို ဖိတ်ကြား၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စာပေပွဲတော်တစ်ခု ကျင်းပရန် နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ တိုက်တွန်းချက်အရ “ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်”ဟူ၍ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

 

ရည်ရွယ်ချက်

 

ဧရာဝတီစာပေပွဲတော် ကျင်းပရခြင်း၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်သုံးရပ်မှာ မြန်မာစာပေကို ကမ္ဘာသို့ ထိုးဖောက်ရန်၊ မြန်မာစာရေးဆရာ၊ စာရေးဆရာမများနှင့် နိုင်ငံတကာ စာရေးဆရာ၊ စာရေးဆရာမများ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခွင့်ရရှိပြီး မိမိတို့ စာပေယဉ်ကျေးမှုနှင့် အနုပညာများ ဖလှယ်ကြစေရန်၊ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများနှင့် ပြည်သူများ စာဖတ်ခြင်းအလေ့အထ ပိုမိုရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်လာစေရန်တို့ ဖြစ်သည်။

 

ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်

 

အဆိုပါ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဗြိတိန်သံအမတ်ကြီးနှင့်ဇနီးတို့သည် ပထမအကြိမ် ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် စတင်ကျင်းပနိုင်ရန် နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ တိုက်တွန်းကူညီထောက်ပံ့မှုနှင့် ဗြိတိသျှအစိုးရ၊ ဗြိတိသျှတက္ကသိုလ်၊ ကောလိပ်များ၏ ကူညီထောက်ပံ့မှုများဖြင့် ဖြစ်မြောက်အောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။

 

ပထမအကြိမ်ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်ကို ရန်ကုန်မြို့ အင်းယားလိတ်ဟိုတယ်တွင် ကျင်းပခဲ့ရာ နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တက်ရောက်ပြီး “စာဖတ်ခြင်း၏အကျိုး” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဆွေးနွေးပွဲ၌ ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ဒုတိယအကြိမ် ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်ကို မန္တလေး မြို့ Mercure ဟိုတယ်တွင် ကျင်းပသည့် အခါတွင်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တက်ရောက်ပြီး တရုတ်စာရေးဆရာမ June Chang နှင့် ဗြိတိသျှစာရေးဆရာ Sergan Keane တို့နှင့်အတူ နိုင်ငံတကာရသဝတ္ထု တစ်ပုဒ်အကြောင်း ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ တတိယအကြိမ်နှင့် စတုတ္ထအကြိမ် ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်များကိုလည်း မန္တလေး မြို့၌ပင် ကျင်းပခဲ့ရာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် စတုတ္ထ အကြိမ် စာပေပွဲတော် ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားသို့ နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ၎င်း၏ လက်ရေးမူဖြင့် သဝဏ်လွှာပေးပို့ခဲ့ပါသည်။

 

ဂုဏ်ပြုမော်ကွန်းတင်

 

ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်တွင် ဆွေးနွေးဟောပြောခဲ့ကြသည့် မြန်မာနှင့်နိုင်ငံတကာမှ စာရေးဆရာ၊ စာရေးဆရာမများအနေဖြင့် အခကြေးငွေမယူဘဲ ပူးပေါင်းပါဝင်ခြင်းသည်လည်း ဤပွဲတော်၏ထူးခြားသည့် ဝိသေသတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံတကာမှ စာရေးဆရာ၊ စာရေးဆရာမများအပြင် ဓာတ်ပုံဆရာများနှင့် ယဉ်ကျေးမှု အနုပညာရှင်များကိုပါ တက်ရောက်စေခဲ့သဖြင့် ဧရာဝတီစာပေပွဲတော်တွင် နိုင်ငံအချင်းချင်း စာပေ၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့်အနုပညာများ ဖလှယ်နိုင်ခဲ့သည်ဖြစ်ရာ မြန်မာစာပေ၊ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၊ မြန်မာ့အနုပညာများကို ကမ္ဘာကသိရှိပြီး နောင်တွင် ကမ္ဘာသို့ ထိုးဖောက်နိုင်တော့မည်ဟု ယုံကြည်မိပါကြောင်း ပဉ္စမအကြိမ် ဧရာဝတီစာပေ ပွဲတော်ကို ဂုဏ်ပြုမော်ကွန်းတင်လိုက်ရပါသတည်း။

 

ဧရာဝတီသက်သေတည်

ဆောင်းဦးသစ်စ၊ တန်ဆောင်မုန်းလ

မိုးစ မိုးမြ၊ စိုစွတ်လှ၏

မန်း မန္တလာ၊ တိုင်းမဟာကား

စာပေပန်းများ၊ ပွင့်ဝေမွှေးသွားသည်

ဧရာဝတီ သက်သေတည်ပါသတည်း။

 

တောင်တွင်း မောင်သင်းကျော်