ကျိုင်းတုံ ၈ ဖေဖော်ဝါရီ
ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)၏ အထင်ကရ ကျိုင်းတုံမြို့ရှိ ပါလျှန်မြို့ရိုးတံခါး တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးနှင့် တံခါးပတ်ဝန်းကျင် သာယာလှပရေး လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ငွေကြေးဖြင့်၊ လုပ်အားဖြင့် ပါဝင်ကြသူများအား ဂုဏ်ပြုမှတ်တမ်းလွှာ ပေးအပ်ခြင်းကို ယနေ့နံနက် ၇ နာရီက လွိုင်မွေလမ်းဆုံရှိ အဆိုပါတံခါးအနီးတွင် ပြုလုပ်သည်။
ရှေးဦးစွာ ဆရာတော်၊ သံဃာတော်များကို အမှတ် (၂)ရပ်ကွက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံး၌ အရုံဆွမ်းဆက်ကပ်လှုဒါန်းပြီး သံဃာတော်များက ပါလျှံတံခါးအနီးတွင် အန္တရာယ်ကင်း ပရိတ်တရားတော်များ ရွတ်ဖတ် သရဇ္ဈာယ်တော်မူကာ ပရိတ်ရေများ ဖျန်းပက် မေတ္တာပို့သ ကြသည်။ ထို့နောက် ပြည်နယ်လွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဒေါက်တာ ဝဏ္ဏစိုး၊ ပြည်နယ်ဒုတိယအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးရဲနိုင်၊ မြို့မိမြို့ဖ ဦးစိုင်းဟောင်ခမ်းနှင့် တာဝန်ရှိသူများက အလှူရှင်များကို ဂုဏ်ပြု မှတ်တမ်းလွှာများ ပေးအပ်သည်။
"ပါလျှံတံခါးဟာ လွိုင်မွေလမ်း၊ ဈေးတန်းကြီးလမ်းနဲ့ ဈေးတန်းလေး လမ်းတို့ ဆုံတဲ့မြို့လယ်မှာ တည်ရှိလို့ တံခါးအနီး ယာဉ်အသွားအလာ များတယ်။ တံခါးတည်ဆောက် ခဲ့တာလည်း နှစ်ပေါင်း ရာနဲ့ချီ ကြာပြီ ဆိုတော့... မြေကြီး အောက်မှာ တံခါး ဖောင်ဒေးရှင်းက မရှိ သလောက် ဖြစ်နေတယ်။ မွမ်းမံမှုတွေ ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်နေတယ်။
ဒါကြောင့် လွတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ၊ မြို့မိမြိုဖတွေနဲ့ ညှိနှိုင်း တိုင်ပင်ကြပြီး ရှမ်းပြည်နယ်အစိုးရ လမ်းညွှန်မှု၊ ပြည်နယ်ဒုတိယ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး အနီးကပ်ကြီးကြပ်မှု တို့နဲ့ တံခါးတည်တံ့ခိုင်မြဲရေး၊ တံခါး ပတ်ဝန်းကျင် သာယာလှပရေး လုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်" ဟု ကျိုင်းတုံ ခရိုင်အုပ်ချုပ် ရေးမှူး ဦးဝင်းမင်းသိန်း က ပြောသည်။ ထို့အပြင် ထိန်းသိမ်းမှု မြှင့်တင်ရန် တံခါးအတွင်း ယာဉ်များ ဖြတ်သန်း သွားလာမှုကိုလည်း ကန့်သတ်မည် ဟုဆိုသည်။
ပါလျှန်တံခါးကို စော်ဘွား စဝ်မဟာခနန် (အေဒီ ၁၈၁၄ - ၁၈၅၇ ) လက်ထက် အေဒီ ၁၈၁၉ ခုနှစ်တွင် ပျက်စီးနေသော တံခါး(၈)ခုပါသည့် ကျိုင်းတုံ မြို့ရိုးကို ပြန်လည်ပြုပြင်ပြီး တံခါး(၄)ခု တိုးချဲ့ တည်ဆောက်ခဲ့ကြောင်း မြို့ရိုးအရှည် စုစုပေါင်း လေးမိုင် နှင့် တစ်ဖာ လုံခန့် ရှိကာ တံခါး ၁၂ပေါက် ပါဝင်ကြောင်း၊ ပါလျှန်တံခါးသည် တိုးချဲ့ တည်ဆောက်သည့် တံခါးဖြစ်ကြောင်း ဂုံရှမ်းသမိုင်းမှ သိရသည်။
ပါလျှန် တံခါးအနီးတွင် အောင်မြေနတ်နန်းနှင့် စော်ဘွားအဆက်ဆက် မြုပ်နှံရာ သင်္ချိုင်းဟောင်းတို့ တည်ရှိသည်။ အောင်မြေနတ်နန်း နေရာ သည် စော်ဘွားခေတ်က ဈေးနေရာဖြစ်သည်။ ထိုနေရာတွင် နှစ်စဉ် စော်ဘွားဈေးနေ့(ဈေးဟောင်းနေ့) ကျင်းပပြီး စော်ဘွားသင်္ချိုင်း ဟောင်း၌ ပူဇော်ကန်တော့ကြသည်။ ထိုအပြင် အောင်မြေနတ်နန်း နေရာသည် ကျိုင်းတုံ ရိုးရာသင်္ကနြ် ဖားစည်တော် တင်သည့်နေရာလည်း ဖြစ်သည်။
"မြန်မာနိုင်ငံမှာ အစည်ကားဆုံး ဈေးနေ့လို့ ပြောနိုင်တဲ့ စော်ဘွား ဈေးနေ့ ကျင်းပတဲ့နေရာ အစည်ကားဆုံး လမ်းလျှောက်သင်္ကနြ်လို့ ဆိုနိုင်တဲ့ ရိုးရာ စည်တော်ပွဲ ကျင်းပတဲ့ နေရာ အဲ့ဒီနေရာနဲ့ ပါလျှန်တံခါးကို ကျနော်တို့ တွဲလျက်မြင်တယ်။ ဒီအတွက် ပါလျှန် တံခါး မူလအတိုင်း တည်ရှိနေဖို့ ကျနော်တို့ ပြည်သူမှာလည်း တာဝန်ရှိတယ်။
တစ်ချိန်က ကျိုင်းတုံမှာ တံခါး ၁၂ပေါက်ပါပြီး လေးမိုင်နဲ့ တစ်ဖာလုံ ရှည်တဲ့ မြို့ရိုးကြီး ရှိခဲ့တယ်။ ခုချိန်မှာ ကျနော်တို့ ဒီ ပါလျှန်တံခါး တစ်ခုကိုပဲ တွေ့နိုင်တော့တယ်။ ဒါကို ကျနော်တို့ ထိန်းသိမ်းရမှာ ဖြစ်တယ်" ဟု တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ဒေသခံ လူငယ်တစ်ဦးက ပြောသည်။
မောင်မောင်နိုင်(ကျိုင်းတုံ)
