By AUGUSTIN

 

Myanmar idioms, with their beauti­ful and vivid imagery, enrich every­day conversations.

မုန့်လုံး စက္ကူကပ် / mun lone hcakkuu kaut /

 

ကြာအေးကိ ုသူ့အမေရိ ုက် လိ ု့မှေ ာင် မိ ုက် မှာငိ ု၊ကိ ုလူ ပျိုထရံ ပေါက်ကခြေထောက်ကိုဆွဲ တွဲလဲ၊ တွဲလဲရယ်နေပါအုံး မိုးတောင် ကချုန် းမု န့်လု ံး၊ မု န့်လုံးကိ ုစက္ကူကပ် ပါလ ိ ု့ကြာကလပ် နဲ့ဆွ မ် းတော် တင် ၊ ပလ္လင်ပေါ်ကမျောက်ကလေး ဆင်းတဲ့လို့ပြေး၊ ကြာအေး။

 

မု န့် လုံးသည ်ကောက် ညှ င် းဖြင ့်ပြုလု ပ် သော မြန် မာ ့သွ ားရည် စာ တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ကောက်ညှင် းသက်သက်ဖြင့်လည် းကောင် း၊ ထန်းလျက် သို့မဟုတ် ကြံသကာခဲကို ဌာပနာသွင်း၍လည်းကောင်း ပြုလုပ် စားသုံးကြသည်။

 

“မုန့်လု ံးစက္က ူကပ်” ဟူသော စကားရပ်သည် အဆု ံးမရှိ၊ အထပ်ထပ် ဖြစ်နေသော အခြေအနေကို သရုပ်ဖော်ရာတွင် ဥပမာ တစ်ခုအဖြစ် သုံးနှုန်းခြင်း ဖြစ်သည်။

 

“မုန့်လုံး စက္ကူကပ်” ဟူသော စကားရပ်သည် “ ကြာအေး “ ကဗျာနှင့်ဆက် စပ် လျက် ရှိ သည် ။“ ကြာအေး “ ကဗျာကို၁၉၆၀ ပြည့ ်နှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသနအသင်းကထုတ်ဝေသော စာစောင်၌ J. A. Stewart ၏ “Some Songs and a Riddle” ဆောင်းပါးတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ အဆုံးမရှိသဖြင့် “Endless Song” ဟူ၍ အမည်ပေး ထားပြီ း၊ သု တေသီ အချို့က“ပတ် လည် သီ ချင် း”ဟု လည် းခေါ်တွ င် ကြသည်။

 

“ ကြာအေး “ ကဗျာတွင် “မုန့်လုံး စက္ကူကပ်”၊ “ကြာအေး သူ့ အမေရိုက်” စသည့် စာသားများ ပါဝင်ပြီး၊ ယင်းတို့သည် အဆုံးအစ မရှိ၊ အတောမသတ်ဖြစ်နေသည့ ် အခြေအနေကိ ုဖော်ပြရာတွင် အသုံးများသော စကားရပ်များ ဖြစ်သည်။

 

“ ကြာအေး “ ကဗျာကို အနောက်တိုင်းပညာရှင် ဆရာကြီး J. A. Stewart ကအင်္ဂ လိ ပ် ဘာသာသ ိ ု့ဘာသာပြန် ဆိ ုခဲ့ပြီ း၊ ဘဝသံသရာ၏ ဝဲဂယက်အတွင်း၌ အဆုံးမရှိ ဆက်တိုက် လည်ပတ်နေ ရသည့် သဘောကို သရုပ်ဖော်ထားသော သံဝေဂစရာ ကဗျာတစ်ပုဒ် ဖြစ် သည် ။ထို သို့အဆု ံးမရှိ ဘဲထပ်ခါထပ် ခါ လည် ပတ်နေရခြင်းသည် ဘဝ၏ သံသရာ သဘောကို ညွှန်းဆိုပြီး၊ ဝဲဂယက်မှလွတ်မြောက် ရန် ကြိုးပမ်းသော်လည်း မဆုံးနိုင်ဘဲ အထပ်ထပ် လည်နေရခြင်း သည် ထွက်ပေါက်မဲ့ နွံအိုင်၌ ရုန်းကန်နေရသကဲ့သို့ ခံစားရစေသည်။

 

ကြာအေး (အသုံးကွဲများ - ကြဧ၊ ဂျာအေး) သည် အမည်မသိ ရှေ းစာဆိ ုတော် တစ် ဦးကရေးဖွဲ့ခဲ ့သော မြန် မာသီ ချင် းကဗျာတစ် ပု ဒ် ဖြစ် သည် ။အချို့ကကြောင် ပမ် းဆရာတော ် ရေးဖွဲ့သည် ဟု လည် းဆိုကြသည်။ ကြာအေး သီချင်း ကဗျာသည် ပတ်လည်သီချင်း (သို့) အဆု ံးမရှိသော အမျိုးအစား ဖြစ် သည် ။

 

To repeat something endlessly

The traditional rhyme often recited in Myanmar circles concludes in a way that allows it to continuously loop back to the beginning.

 

This phenomenon can be likened to the act of contin­uously repeating a statement or topic in a conversation without making any progress, similar to “going in circles.”

 

It symbolizes the habit some people have of reiter­ating points rather than advancing the dialogue towards a conclusion or resolution.

 

This Myanmar idiom suggests that sometimes dis­cussions can become stagnant, reflecting a tendency to revisit the same issues repeatedly, without addressing new ideas or solutions.

 

The imagery of glueing a piece of paper onto a cake represents how intricate and complex conversations can become when they go back to the same point over and over again, creating a cycle that feels unending.

 

Going in circles

Definition: To keep discussing or doing something without making any progress or reaching a conclusion. Example Sentence: “We’ve been going in circles for an hour about the same issue. We need to find a solution.”

 

Beating a dead horse

Definition: To continue talking about or attempting to solve a problem that has al­ready been resolved or is beyond solving. Example Sentence: “Stop beating a dead horse! We’ve already decided on the new policy, there’s no need to discuss it again.”

 

Banging your head against a brick wall

Definition: To attempt something with no success or re­sult, as if fighting against something impossible to change. Example Sentence: “Trying to convince her to change her mind is like banging your head against a brick wall.”

 

Running around in circles

Definition: To be very busy but with­out making any actual progress. Example Sentence: “I feel like I’m running around in circles trying to organize this event, but nothing is getting done.”

 

Spinning your wheels

Definition: To exert effort but achieve no meaningful result, similar to a vehicle spin­ning its wheels without moving forward. Example Sentence: “We’ve been spinning our wheels with this project for months. Maybe it’s time to try a different approach.”

 

Stuck in a loop

Definition: To be trapped in a cy­cle where nothing changes or progresses. Example Sentence: “We’re stuck in a loop with this debate. We keep repeating the same points without finding a resolution.”

 

Treading water

Definition: To make no progress or achieve nothing, often in a situation where action is expected or needed. Example Sentence: “Since the project’s budget was frozen, we’ve been treading water with no forward mo­mentum.”

 

မုန်းဆေး/ mone say /

လူတစ်ဦး၏ အပြုအမူသည် “မုန် းဆေး” နှင့ ်သဏ္ဍာန်တူ နိ ုင် သည် ။အကယ် ၍လူ တစ် ဦး၏ အပြုအမူများသည ် အခြားသူ များအား ဒေါသ၊ စိတ်ပျက်ခြင်း သို့မဟုတ် မုန်းတီးမှုတို့ကို ဖြစ်ပေါ် စေပါကယင်းအပြုအမူများကို “မုန်းဆေး” ဟု တင်စား၍ ခေါ်ဆို နိုင်ပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ယင်းအပြုအမူများကြောင့် သူ့အား လူ အများကမုန်းတီးသွားနိုင်သည်ဟု ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။

“မု န် းဆေး” လ ို့တင် စားခေါ်နိ ုင် တဲ့အပြုအမူ တွေကိ ု ရှေ ာင် ရှား သင့်တယ်။

သူ တစ် ပါးကိ ုအပြစ် တင ် ဝေဖန် နေခြင် းဟာ တစ် မျိုးပြောရင် မုန်းဆေးနဲ့တူပါတယ်။

 

To create conditions that lead to animosity

This Myanmar idiom is a metaphor for behaviour that breeds dislike or resentment in others.

 

In Myanmar, it is understood that just as certain medicines are formulated to target specific illnesses, human actions can provoke strong negative feelings.

 

Behaviours that create tension, misunderstand­ings, or hostility among individuals can be compared to concocting a harmful potion that induces hatred rather than healing.

 

This idiom serves as a cautionary reminder that our actions carry consequences; thus, the way we interact with others can either foster goodwill or incite animosity.

 

By choosing our words and behaviours carefully, we can promote harmony instead of preparing a “compound for incurring hatred.” The metaphor emphasizes the importance of self-awareness and emotional intelligence in interpersonal relationships.

 

Stir the pot

Definition: To cause trouble or create conflict in a situa­tion, often by saying or doing something that provokes others. Example Sentence: “John loves to stir the pot at work by bringing up controversial topics during meetings.”

 

Add fuel to the fire

Definition: To make a bad situation worse by saying or doing something that provokes more anger or conflict. Example Sentence: “Her comments only added fuel to the fire, making the argument even more heated.”

 

Throw a wrench in the works

Definition: To disrupt or cause problems in an otherwise smooth situation, often leading to negative consequences. Example Sentence: “His decision to bring up old issues really threw a wrench in the works during our team meeting.”

 

Pour salt into the wound

Definition: To make a bad situation even worse, espe­cially by reminding someone of their mistakes or failures. Example Sentence: “By mocking her mistake in front of everyone, he just poured salt in the wound.”

 

Cause a rift

Definition: To create a division or separation be­tween people, often leading to hostility or animosity. Example Sentence: “The argument about money caused a rift between the two friends that they couldn’t repair.”

 

Burn bridges

Definition: To destroy a relationship or opportunity be­yond repair, often by acting in a hostile or unforgiving manner. Example Sentence: “By quitting without notice, he really burned bridges with the company.”

 

မျက်နှာပြောင်/ myetnhar pyaung /

To act shamelessly despite wrongdoing

“မျက် နှာပြောင် တယ် ”ဆိ ုသည် မှာ မိ မိ ၏အမှားကိုသိ လျက် နှင့ ်ရှက်ရွံ့ခြင်း၊ ကြောက်ရွံ့ခြင်း၊ အားနာခြင်း မရှိဘဲ ဆက်လက် ပြုမူ ခြင် းကိ ု ဆိ ုလိ ုပါသည်။ အမှန်စင်စစ် အရှက်အကြောက်ဟူသည် လူတိုင်း၌ ရှိသင့်သော အရာတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် “မျက်နှာ ပြောင် ”သူ တိ ု့သည ် မိ မိ တိ ု့၏အမှားကိ ုဖုံးကွ ယ် ရန်သိ ု့မဟု တ်အပြစ် မှလွတ်မြောက်ရန် အတွက် ရှက်ရွံ့မှုကို လုံးဝမပြဘဲ ရဲဝံ့စွာ ပြုမူ တတ်ကြပါသည်။

 

ဥပမာအားဖြင ့်တစ် စု ံတစ် ဦးသည ်လိ မ် လည် ပြောဆိုပြီ းနောက် မိမိ၏ အမှားကို ဝန်မခံဘဲ ဆက်လက် မျက်နှာပြောင်နေပါကယင်း ကို “မျက်နှာပြောင်တယ်” ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ပါသည်။ အလားတူစွာ တစ်စုံတစ်ဦးအား နစ်နာစေပြီးနောက် ဘာမျှ မဖြစ်ခဲ့သကဲ့သို့ ပြုမူ နေပါကလည်း “မျက်နှာပြောင်တယ်”ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။

 

This Myanmar idiom refers to individuals who display a sense of bravado or lack of shame after com­mitting dishonourable acts.

 

While most people would feel guilt and shame, lead­ing them to avoid showing their faces to friends or peers, some manage to confront their peers without remorse.

 

It illustrates a striking lack of conscience that allows these individuals to engage with others as if nothing happened.

 

This behaviour might stem from a variety of rea­sons, including denial of the wrongdoing, a belief in their invulnerability, or a disregard for social ethics.

 

The phrase captures the idea of boldness in the face of disgrace, shedding light on moral ambiguities in human behaviour and the complexities of guilt and accountability.

It serves as a poignant reminder of the varying ways people navigate personal integrity in the face of shameful actions.

 

Face the music

Definition: To confront the consequenc­es of one’s actions, typically after doing something wrong, but doing so without showing remorse. Example Sentence: “After lying to the boss, he had to face the music when everyone found out the truth.”

 

Hold your head high

Definition: To act with confidence or dig­nity even after doing something shame­ful, often suggesting a lack of remorse. Example Sentence: “Despite the scandal, she held her head high and continued attending social events without hesitation.”

 

Walk with a swagger

Definition: To behave in a way that shows confidence or arrogance, even when one’s actions might deserve shame or regret. Example Sentence: “Even after the cheating scandal, he still walked with a swagger, as if nothing had happened.”

 

Brush it off

Definition: To dismiss something easily or act as though it doesn’t matter, despite the gravity of the situation. Example Sentence: “She made a huge mistake at work, but she just brushed it off and acted like it was no big deal.”

 

Have a thick skin

Definition: To be unaffected by criti­cism or shame, often in situations where oth­ers would feel guilt or embarrassment. Example Sentence: “Even after his dishonesty was exposed, he showed he had a thick skin by continuing to speak in public without any shame.”

 

Act like nothing happened

Definition: To continue behaving normally or confi­dently despite having done something wrong or shameful. Example Sentence: “After the argument, she acted like nothing happened, as if her words hadn’t caused any harm.”